Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

concealed themselves

  • 1 condita

    con-do, dĭdi, dĭtum, 3, v. a. [con- = cum, and 2. do], lit., to bring, lay or put together (very freq. in all periods and species of composition).
    I.
    With the access. idea of uniting, to put or join together into a whole, to form, fashion, produce, make by joining together.
    A.
    Prop., of the founding of towns or states, to found, establish: Romam, Enn. ap. Varr. R. R. 3, 1, 2, and Suet. Aug. 7 fin. (Ann. v. 494 Vahl.):

    oppida,

    Varr. L. L. 5, § 142; Hor. Ep. 2, 1, 8:

    urbem,

    Lucr. 5, 1107; Cic. Cat. 3, 1, 2; Sall. C. 6, 1; Liv. 1, 19, 1; Suet. Aug. 18; 47; Just. 2, 4, 15; 2, 15, 1:

    arces,

    Verg. E. 2, 61:

    locum,

    Hor. S. 1, 5, 92: colonias. Vell. 1, 15; Just. 16, 3, 7:

    civitatem,

    Cic. Rep. 1, 7, 12:

    regna,

    Just. 2, 1 init.:

    imperium Poenorum,

    id. 19, 1, 1.—Hence, often ante and post Romam conditam, before and after the foundation of Rome, Cic. Tusc. 1, 1, 3; cf. Liv. praef. § 6 al.—
    (β).
    Transf. to the inhabitants:

    Romanam gentem,

    Verg. A. 1, 33:

    genus hominum,

    Just. 2, 6, 11.—Hence, mid.:

    optato conduntur Thybridis alveo,

    they settle, Verg. A. 7, 303 (condi proprie dicuntur, qui sibi statuunt civitatem. Conduntur ergo; sedem stabilem locant, Serv.). —
    b.
    Of the erecting, building of other things, to make, construct, build:

    aram,

    Liv. 1, 7, 11; 28, 46, 16:

    sepulcrum,

    Hor. Epod. 9, 26:

    moenia,

    Verg. A. 1, 276; Ov. M. 3, 13; 14, 775; Just. 2, 12, 4.—
    c.
    Of written productions, to compose, write, celebrate, write or treat of, describe: SIVE CARMEN CONDIDISSET, Fragm. XII. Tab. ap. Cic. Rep. 4, 10, 12; so,

    carmen,

    Lucr. 5, 2; Hor. S. 2, 1, 82; id. Ep. 1, 3, 24; id. A. P. 436; Liv. 27, 37, 7; 31, 12, 10; Quint. 10, 1, 56 et saep.:

    poëma,

    Cic. Att. 1, 16, 15:

    longas Iliadas,

    Prop. 2, 1, 14:

    bella,

    Verg. E. 6, 7:

    Caesaris acta,

    Ov. Tr. 2, 336:

    proelia,

    Stat. Th. 1, 8:

    festa numeris,

    Ov. F. 6, 24:

    alterum satirae genus,

    Quint. 10, 1, 95:

    aliqua in hac materiā,

    id. 3, 1, 19:

    prosam orationem,

    Plin. 5, 29, 31, § 112:

    historiam,

    id. 12, 4, 8, § 18; cf.:

    aliquid annalibus,

    id. 2, 9, 6, § 43:

    praecepta medendi,

    id. 26, 2, 6, § 10:

    laudes alicujus,

    id. 22, 13, 15, § 35.— Rarely,
    (β).
    Absol.:

    si etiamnum Homero condente Aegyptus non erat,

    Plin. 13, 13, 27, § 88.—
    B.
    Trop., to establish, found, to be the author of, to produce, make:

    jusjurandum,

    Plaut. Rud. 5, 3, 18:

    aurea saecula,

    Verg. A. 6, 793:

    collegium novum,

    Liv. 5, 52, 11:

    morem,

    Plin. 11, 37, 55, § 150:

    nova fata,

    Verg. A. 10, 35:

    aeternam famam ingenio suo,

    Phaedr. 3, prol. 53; so,

    nomen memorandum,

    Sil. 4, 37:

    militarem disciplinam artemque bellandi,

    Flor. 1, 3, 1:

    somniorum intellegentiam (Joseph),

    Just. 36, 2, 8.—Of the gods:

    portenta sua,

    to fuifil, accomplish, Sil. 16, 126.— Impers.:

    naturā rerum conditum est, ut, etc.,

    Dig. 19, 5, 4.—
    II.
    With the access. idea of carefulness, to put away, to lay, put, or place somewhere for preservation, etc.; to lay up, store or treasure up (opp. promo).
    A.
    In gen.
    1.
    Prop.
    (α).
    Aliquid:

    pecuniam,

    Cic. Clu. 26, 72:

    frumentum,

    id. N. D. 2, 63, 157; Hor. Ep. 2, 1, 140: condere et reponere fructus, [p. 409] Cic. N. D. 2, 62, 156:

    agri multa efferunt, quae... mandentur condita vetustati,

    id. ib. 2, 60, 151; cf. id. Brut. 4, 16; Varr. R. R. 1, 62;

    Auct. B. Afr. 65: vinum,

    Varr. R. R. 1, 13; cf. Mart. 13, 111, 2; Verg. E. 3, 43; Hor. Ep. 1, 1, 12:

    aliquid proprio horreo,

    id. C. 1, 1, 9:

    Sabinum testā levi,

    id. ib. 1, 20, 3:

    pressa mella puris amphoris,

    id. Epod. 2, 15:

    messem,

    Tib. 1, 1, 42:

    fruges,

    Paul. Sent. 2, 8, 2.—
    (β).
    With the designation of the place (most freq. by in and acc.):

    minas viginti in crumenam,

    Plaut. Truc. 3, 1, 9:

    mustum in dolium,

    Varr. R. R. 1, 65, 1:

    cineres in urnas,

    Suet. Calig. 15:

    barbam in auream pyxidem,

    id. Ner. 12; cf. id. ib. 47:

    legem in aerarium,

    id. ib. 28:

    libri in sacrarium conditi,

    Gell. 1, 19, 10; cf.

    the foll.: te in pistrinum,

    Plaut. Ps. 1, 5, 120; cf.:

    aliquem in custodiam,

    Liv. 31, 23, 9; Tac. H. 4, 2:

    aliquem in carcerem,

    to thrust into prison, imprison, Cic. Verr. 2, 5, 29, § 76; Liv. 26, 16, 6; 29, 22, 7; 30, 21, 5;

    45, 42, 5: aliquem in vincula,

    id. 23, 38, 7; 26, 34, 4. —With adv.:

    argentum intro,

    Plaut. Ps. 1, 3, 120; id. Truc. 5, 28:

    sortes eo,

    Cic. Div. 2, 41, 86 Orell. N. cr. —With in and abl.:

    litteras publicas in aerario sanctiore,

    to keep, lay up, Cic. Verr. 2, 4, 63, § 140:

    se (aves) in foliis,

    Verg. G. 4, 473:

    novissimo die dein (argyritin) condunt in plumbeo vase,

    Plin. 33, 6, 35, § 109.—With abl.:

    condidit (libros Sibyllinos) duobus forulis auratis sub Palatini Apollinis basi,

    Suet. Aug. 31; Scrib. Comp. 145.—With locat.:

    id domi nostrae,

    Cic. Verr. 2, 2, 2, § 5; cf.:

    ut ei jam exploratus et domi conditus consulatus videretur,

    i. e. he was sure of it, id. Mur. 24, 49.—
    2.
    Trop.: teneo omnia;

    in pectore condita sunt,

    Plaut. Ps. 4, 1, 31:

    mandata corde memori,

    Cat. 64, 231:

    tu, qui omne bonum in visceribus medullisque condideris,

    Cic. Tusc. 5, 9, 27:

    in causis conditae sunt res futurae,

    lie, are contained, id. Div. 1, 56, 128. —Hence,
    B.
    Esp.,
    1.
    In econom. lang., to preserve, pickle (for which the access. form condio, īre, became prevalent):

    lentiscum in acetum (cf. just before, oleae quomodo condiantur),

    Cato, R. R. 117:

    ficus in orcas,

    Col. 12, 15, 2:

    fructum in cados,

    Plin. 13, 4, 9, § 48:

    corna in liquidā faece,

    Ov. M. 8, 666:

    oleum,

    Suet. Caes. 53.—
    2.
    In medic. lang., to set:

    ossa,

    Cels. 8, 23:

    calcem,

    id. 8, 22:

    articulum,

    id. 8, 24.—
    3.
    To inter, bury (cf. compono, II. B. 1. c.):

    mortuos cerā circumlitos,

    Cic. Tusc. 1, 45, 108:

    aliquem sepulcro,

    id. Leg. 2, 22, 56; Verg. A. 3, 67; Ov. M. 7, 618; 8, 235:

    ossa parentis terrā,

    Verg. A. 5, 48; so,

    aliquem terrā,

    Plin. 7, 54, 55, § 187:

    corpora defunctorum in lapide sarcophago,

    id. 36, 17, 27, § 131:

    fraternas umbras tumulo,

    Ov. F. 5, 451; so id. M. 14, 442; Val. Fl. 5, 198:

    ossa peregrinā ripā,

    Ov. M. 2, 337:

    in Tomitanā condar humo?

    id. P. 3, 1, 6:

    inhumatos Manes,

    Luc. 9, 151:

    Alexandrum intemperantiā bibendi... condidit,

    brought to the grave, Sen. Ep. 83, 23:

    patrem,

    Phaedr. 4, 4, 30:

    fulgura publica condere,

    Juv. 6, 587, v. fulgur; cf.:

    Aruns dispersos fulminis ignes Colligit et terrae maesto cum murmure condit,

    Luc. 1, 606 sq. —
    b.
    Poet., of time, to pass, spend, live through, bring to a close:

    saecla vivendo,

    Lucr. 3, 1090:

    longos soles cantando,

    Verg. E. 9, 52:

    cum referetque diem condetque relatum,

    i. e. morning and evening, id. G. 1, 458:

    diem collibus in suis,

    Hor. C. 4, 5, 29:

    diem,

    Stat. Th. 10, 54; Plin. Ep. 9, 36, 4; id. Pan. 80 fin.; Macr. Somn. Scip. 1, 20 fin.:

    noctem,

    Sil. 4, 482.—In respect to lustrum, v. 2. lustrum, I.—
    4.
    Transf., to conceal, hide, secrete, suppress:

    Sibyllam quidem sepositam et conditam habeamus, ut... injussu senatūs ne legantur quidem libri,

    Cic. Div. 2, 54, 112:

    quicquid sub terrā est in apricum proferet aetas, Defodiet condetque nitentia,

    Hor. Ep. 1, 6, 25:

    lumen,

    Lucr. 4, 434; so,

    lunam (nubes),

    Hor. C. 2, 16, 3:

    aliquid jocoso furto,

    id. ib. 1, 10, 8:

    vultus,

    Ov. M. 2, 330; cf.:

    vultum aequore,

    id. ib. 11, 255:

    enses,

    to sheathe, Hor. Epod. 7, 2:

    ferrum,

    Phaedr. 5, 2, 8:

    gladium,

    Quint. 8, prooem. §

    15: scuta latentia,

    Verg. A. 3, 237:

    oculos,

    to close, shut, Ov. Tr. 3, 3, 44 (but oculi conditi, v. P. a. infra); so,

    lumina,

    Prop. 4 (5), 11, 64:

    se in viscera (terrae),

    Ov. M. 2, 274:

    se sub lectum,

    Suet. Calig. 51.—Mid., Plin. 8, 57, 82, § 223:

    nocte... aliquot Numidarum turmas medio in saltu condiderat,

    i. e. placed in ambush, Liv. 27, 26, 8; so, hostis in silvis armatum militem condidit, Curt. 8, 1, 4; cf.:

    ibi Dahas condidit,

    id. 7, 7, 32:

    (Danai) notā conduntur in alvo,

    concealed themselves, Verg. A. 2, 401:

    fera murmura,

    Prop. 4 (5), 4, 61:

    iram,

    Tac. A. 2, 28.—With abl.:

    his mensibus pisces jacent speluncis conditi,

    Plin. 9, 16, 24, § 56:

    huic sollertiā est inanium ostrearum testis se condere,

    id. 8, 31, 51, § 98:

    luna condita tenebris,

    Tac. A. 1, 28:

    aliquid alvo,

    to swallow, Sil. 6, 199.—
    5.
    Poet.
    a.
    To thrust or strike in deep, to plunge (cf. abscondo):

    ensem in pectus,

    Ov. M. 13, 392:

    digitos in lumina,

    id. ib. 13, 561; 12, 295;

    5, 423: ensem totum alicui in adverso pectore,

    Verg. A. 9, 348:

    telum jugulo,

    Ov. M. 13, 459; Sen. Oedip. 1037; cf. pass.:

    nihil tam facile in corpus quam sagitta conditur,

    Cels. 7, 5, n. 2.—
    (β).
    Trop.:

    stimulos caecos in pectore,

    Ov. M. 1, 727.—
    b.
    To hide by sailing away, to lose sight of:

    navita condit urbes,

    Val. Fl. 2, 443; cf. abscondo.—Hence,
    1.
    condĭtus, a, um, P. a., close, secret, deep (rare):

    praecordia,

    Hor. S. 1, 4, 89:

    oculi,

    deep set, Plin. 11, 37, 53, § 141.—
    2.
    condĭta, ōrum, n., the laid up store (late Lat.), Cod. Th. 7, 4, 3; Dig. 32, 95 al.

    Lewis & Short latin dictionary > condita

  • 2 condo

    con-do, dĭdi, dĭtum, 3, v. a. [con- = cum, and 2. do], lit., to bring, lay or put together (very freq. in all periods and species of composition).
    I.
    With the access. idea of uniting, to put or join together into a whole, to form, fashion, produce, make by joining together.
    A.
    Prop., of the founding of towns or states, to found, establish: Romam, Enn. ap. Varr. R. R. 3, 1, 2, and Suet. Aug. 7 fin. (Ann. v. 494 Vahl.):

    oppida,

    Varr. L. L. 5, § 142; Hor. Ep. 2, 1, 8:

    urbem,

    Lucr. 5, 1107; Cic. Cat. 3, 1, 2; Sall. C. 6, 1; Liv. 1, 19, 1; Suet. Aug. 18; 47; Just. 2, 4, 15; 2, 15, 1:

    arces,

    Verg. E. 2, 61:

    locum,

    Hor. S. 1, 5, 92: colonias. Vell. 1, 15; Just. 16, 3, 7:

    civitatem,

    Cic. Rep. 1, 7, 12:

    regna,

    Just. 2, 1 init.:

    imperium Poenorum,

    id. 19, 1, 1.—Hence, often ante and post Romam conditam, before and after the foundation of Rome, Cic. Tusc. 1, 1, 3; cf. Liv. praef. § 6 al.—
    (β).
    Transf. to the inhabitants:

    Romanam gentem,

    Verg. A. 1, 33:

    genus hominum,

    Just. 2, 6, 11.—Hence, mid.:

    optato conduntur Thybridis alveo,

    they settle, Verg. A. 7, 303 (condi proprie dicuntur, qui sibi statuunt civitatem. Conduntur ergo; sedem stabilem locant, Serv.). —
    b.
    Of the erecting, building of other things, to make, construct, build:

    aram,

    Liv. 1, 7, 11; 28, 46, 16:

    sepulcrum,

    Hor. Epod. 9, 26:

    moenia,

    Verg. A. 1, 276; Ov. M. 3, 13; 14, 775; Just. 2, 12, 4.—
    c.
    Of written productions, to compose, write, celebrate, write or treat of, describe: SIVE CARMEN CONDIDISSET, Fragm. XII. Tab. ap. Cic. Rep. 4, 10, 12; so,

    carmen,

    Lucr. 5, 2; Hor. S. 2, 1, 82; id. Ep. 1, 3, 24; id. A. P. 436; Liv. 27, 37, 7; 31, 12, 10; Quint. 10, 1, 56 et saep.:

    poëma,

    Cic. Att. 1, 16, 15:

    longas Iliadas,

    Prop. 2, 1, 14:

    bella,

    Verg. E. 6, 7:

    Caesaris acta,

    Ov. Tr. 2, 336:

    proelia,

    Stat. Th. 1, 8:

    festa numeris,

    Ov. F. 6, 24:

    alterum satirae genus,

    Quint. 10, 1, 95:

    aliqua in hac materiā,

    id. 3, 1, 19:

    prosam orationem,

    Plin. 5, 29, 31, § 112:

    historiam,

    id. 12, 4, 8, § 18; cf.:

    aliquid annalibus,

    id. 2, 9, 6, § 43:

    praecepta medendi,

    id. 26, 2, 6, § 10:

    laudes alicujus,

    id. 22, 13, 15, § 35.— Rarely,
    (β).
    Absol.:

    si etiamnum Homero condente Aegyptus non erat,

    Plin. 13, 13, 27, § 88.—
    B.
    Trop., to establish, found, to be the author of, to produce, make:

    jusjurandum,

    Plaut. Rud. 5, 3, 18:

    aurea saecula,

    Verg. A. 6, 793:

    collegium novum,

    Liv. 5, 52, 11:

    morem,

    Plin. 11, 37, 55, § 150:

    nova fata,

    Verg. A. 10, 35:

    aeternam famam ingenio suo,

    Phaedr. 3, prol. 53; so,

    nomen memorandum,

    Sil. 4, 37:

    militarem disciplinam artemque bellandi,

    Flor. 1, 3, 1:

    somniorum intellegentiam (Joseph),

    Just. 36, 2, 8.—Of the gods:

    portenta sua,

    to fuifil, accomplish, Sil. 16, 126.— Impers.:

    naturā rerum conditum est, ut, etc.,

    Dig. 19, 5, 4.—
    II.
    With the access. idea of carefulness, to put away, to lay, put, or place somewhere for preservation, etc.; to lay up, store or treasure up (opp. promo).
    A.
    In gen.
    1.
    Prop.
    (α).
    Aliquid:

    pecuniam,

    Cic. Clu. 26, 72:

    frumentum,

    id. N. D. 2, 63, 157; Hor. Ep. 2, 1, 140: condere et reponere fructus, [p. 409] Cic. N. D. 2, 62, 156:

    agri multa efferunt, quae... mandentur condita vetustati,

    id. ib. 2, 60, 151; cf. id. Brut. 4, 16; Varr. R. R. 1, 62;

    Auct. B. Afr. 65: vinum,

    Varr. R. R. 1, 13; cf. Mart. 13, 111, 2; Verg. E. 3, 43; Hor. Ep. 1, 1, 12:

    aliquid proprio horreo,

    id. C. 1, 1, 9:

    Sabinum testā levi,

    id. ib. 1, 20, 3:

    pressa mella puris amphoris,

    id. Epod. 2, 15:

    messem,

    Tib. 1, 1, 42:

    fruges,

    Paul. Sent. 2, 8, 2.—
    (β).
    With the designation of the place (most freq. by in and acc.):

    minas viginti in crumenam,

    Plaut. Truc. 3, 1, 9:

    mustum in dolium,

    Varr. R. R. 1, 65, 1:

    cineres in urnas,

    Suet. Calig. 15:

    barbam in auream pyxidem,

    id. Ner. 12; cf. id. ib. 47:

    legem in aerarium,

    id. ib. 28:

    libri in sacrarium conditi,

    Gell. 1, 19, 10; cf.

    the foll.: te in pistrinum,

    Plaut. Ps. 1, 5, 120; cf.:

    aliquem in custodiam,

    Liv. 31, 23, 9; Tac. H. 4, 2:

    aliquem in carcerem,

    to thrust into prison, imprison, Cic. Verr. 2, 5, 29, § 76; Liv. 26, 16, 6; 29, 22, 7; 30, 21, 5;

    45, 42, 5: aliquem in vincula,

    id. 23, 38, 7; 26, 34, 4. —With adv.:

    argentum intro,

    Plaut. Ps. 1, 3, 120; id. Truc. 5, 28:

    sortes eo,

    Cic. Div. 2, 41, 86 Orell. N. cr. —With in and abl.:

    litteras publicas in aerario sanctiore,

    to keep, lay up, Cic. Verr. 2, 4, 63, § 140:

    se (aves) in foliis,

    Verg. G. 4, 473:

    novissimo die dein (argyritin) condunt in plumbeo vase,

    Plin. 33, 6, 35, § 109.—With abl.:

    condidit (libros Sibyllinos) duobus forulis auratis sub Palatini Apollinis basi,

    Suet. Aug. 31; Scrib. Comp. 145.—With locat.:

    id domi nostrae,

    Cic. Verr. 2, 2, 2, § 5; cf.:

    ut ei jam exploratus et domi conditus consulatus videretur,

    i. e. he was sure of it, id. Mur. 24, 49.—
    2.
    Trop.: teneo omnia;

    in pectore condita sunt,

    Plaut. Ps. 4, 1, 31:

    mandata corde memori,

    Cat. 64, 231:

    tu, qui omne bonum in visceribus medullisque condideris,

    Cic. Tusc. 5, 9, 27:

    in causis conditae sunt res futurae,

    lie, are contained, id. Div. 1, 56, 128. —Hence,
    B.
    Esp.,
    1.
    In econom. lang., to preserve, pickle (for which the access. form condio, īre, became prevalent):

    lentiscum in acetum (cf. just before, oleae quomodo condiantur),

    Cato, R. R. 117:

    ficus in orcas,

    Col. 12, 15, 2:

    fructum in cados,

    Plin. 13, 4, 9, § 48:

    corna in liquidā faece,

    Ov. M. 8, 666:

    oleum,

    Suet. Caes. 53.—
    2.
    In medic. lang., to set:

    ossa,

    Cels. 8, 23:

    calcem,

    id. 8, 22:

    articulum,

    id. 8, 24.—
    3.
    To inter, bury (cf. compono, II. B. 1. c.):

    mortuos cerā circumlitos,

    Cic. Tusc. 1, 45, 108:

    aliquem sepulcro,

    id. Leg. 2, 22, 56; Verg. A. 3, 67; Ov. M. 7, 618; 8, 235:

    ossa parentis terrā,

    Verg. A. 5, 48; so,

    aliquem terrā,

    Plin. 7, 54, 55, § 187:

    corpora defunctorum in lapide sarcophago,

    id. 36, 17, 27, § 131:

    fraternas umbras tumulo,

    Ov. F. 5, 451; so id. M. 14, 442; Val. Fl. 5, 198:

    ossa peregrinā ripā,

    Ov. M. 2, 337:

    in Tomitanā condar humo?

    id. P. 3, 1, 6:

    inhumatos Manes,

    Luc. 9, 151:

    Alexandrum intemperantiā bibendi... condidit,

    brought to the grave, Sen. Ep. 83, 23:

    patrem,

    Phaedr. 4, 4, 30:

    fulgura publica condere,

    Juv. 6, 587, v. fulgur; cf.:

    Aruns dispersos fulminis ignes Colligit et terrae maesto cum murmure condit,

    Luc. 1, 606 sq. —
    b.
    Poet., of time, to pass, spend, live through, bring to a close:

    saecla vivendo,

    Lucr. 3, 1090:

    longos soles cantando,

    Verg. E. 9, 52:

    cum referetque diem condetque relatum,

    i. e. morning and evening, id. G. 1, 458:

    diem collibus in suis,

    Hor. C. 4, 5, 29:

    diem,

    Stat. Th. 10, 54; Plin. Ep. 9, 36, 4; id. Pan. 80 fin.; Macr. Somn. Scip. 1, 20 fin.:

    noctem,

    Sil. 4, 482.—In respect to lustrum, v. 2. lustrum, I.—
    4.
    Transf., to conceal, hide, secrete, suppress:

    Sibyllam quidem sepositam et conditam habeamus, ut... injussu senatūs ne legantur quidem libri,

    Cic. Div. 2, 54, 112:

    quicquid sub terrā est in apricum proferet aetas, Defodiet condetque nitentia,

    Hor. Ep. 1, 6, 25:

    lumen,

    Lucr. 4, 434; so,

    lunam (nubes),

    Hor. C. 2, 16, 3:

    aliquid jocoso furto,

    id. ib. 1, 10, 8:

    vultus,

    Ov. M. 2, 330; cf.:

    vultum aequore,

    id. ib. 11, 255:

    enses,

    to sheathe, Hor. Epod. 7, 2:

    ferrum,

    Phaedr. 5, 2, 8:

    gladium,

    Quint. 8, prooem. §

    15: scuta latentia,

    Verg. A. 3, 237:

    oculos,

    to close, shut, Ov. Tr. 3, 3, 44 (but oculi conditi, v. P. a. infra); so,

    lumina,

    Prop. 4 (5), 11, 64:

    se in viscera (terrae),

    Ov. M. 2, 274:

    se sub lectum,

    Suet. Calig. 51.—Mid., Plin. 8, 57, 82, § 223:

    nocte... aliquot Numidarum turmas medio in saltu condiderat,

    i. e. placed in ambush, Liv. 27, 26, 8; so, hostis in silvis armatum militem condidit, Curt. 8, 1, 4; cf.:

    ibi Dahas condidit,

    id. 7, 7, 32:

    (Danai) notā conduntur in alvo,

    concealed themselves, Verg. A. 2, 401:

    fera murmura,

    Prop. 4 (5), 4, 61:

    iram,

    Tac. A. 2, 28.—With abl.:

    his mensibus pisces jacent speluncis conditi,

    Plin. 9, 16, 24, § 56:

    huic sollertiā est inanium ostrearum testis se condere,

    id. 8, 31, 51, § 98:

    luna condita tenebris,

    Tac. A. 1, 28:

    aliquid alvo,

    to swallow, Sil. 6, 199.—
    5.
    Poet.
    a.
    To thrust or strike in deep, to plunge (cf. abscondo):

    ensem in pectus,

    Ov. M. 13, 392:

    digitos in lumina,

    id. ib. 13, 561; 12, 295;

    5, 423: ensem totum alicui in adverso pectore,

    Verg. A. 9, 348:

    telum jugulo,

    Ov. M. 13, 459; Sen. Oedip. 1037; cf. pass.:

    nihil tam facile in corpus quam sagitta conditur,

    Cels. 7, 5, n. 2.—
    (β).
    Trop.:

    stimulos caecos in pectore,

    Ov. M. 1, 727.—
    b.
    To hide by sailing away, to lose sight of:

    navita condit urbes,

    Val. Fl. 2, 443; cf. abscondo.—Hence,
    1.
    condĭtus, a, um, P. a., close, secret, deep (rare):

    praecordia,

    Hor. S. 1, 4, 89:

    oculi,

    deep set, Plin. 11, 37, 53, § 141.—
    2.
    condĭta, ōrum, n., the laid up store (late Lat.), Cod. Th. 7, 4, 3; Dig. 32, 95 al.

    Lewis & Short latin dictionary > condo

  • 3 Caeci

    1.
    caecus (not coecus; sometimes in MSS. cēcus), a, um, adj. [akin to skia, skotos; Sanscr. khāyā, shadow], having no light, devoid of light.
    I.
    Act., not seeing, blind.
    A.
    Lit.:

    Appius, qui caecus annos multos fuit,

    Cic. Tusc. 5, 38, 112:

    traditum est enim Homerum caecum fuisse,

    id. ib. 5, 39, 114; Lucr. 5, 839:

    catuli, qui jam dispecturi sunt, caeci aeque et hi qui modo nati,

    Cic. Fin. 4, 23, 64:

    si facie miserabili senis, caeci, infantis,

    Quint. 4, 1, 42:

    caecum corpus,

    the blind part of the body, the back, Sall. J. 107, 1:

    perdices caecae impetu,

    Plin. 10, 33, 51, § 102:

    gigni,

    Vell. 1, 5, 2.—
    2.
    Prov.:

    ut si Caecus iter monstrare velit,

    Hor. Ep. 1, 17, 4:

    apparet id quidem etiam caeco,

    even a blind man can see that, Liv. 32, 34, 3:

    caecis hoc, ut aiunt, satis clarum est,

    Quint. 12, 7, 9.—
    B.
    Trop., mentally or morally blind, blinded (freq. in prose and poetry):

    o pectora caeca!

    Lucr. 2, 14:

    non solum ipsa Fortuna caeca est, sed eos etiam plerumque efficit caecos, quos complexa est,

    Cic. Lael. 15, 54; cf.

    casus,

    id. Div. 2, 6, 15:

    caecus atque amens tribunus,

    id. Sest. 7, 17:

    caecum me et praecipitem ferri,

    id. Planc. 3, 6:

    mater caeca crudelitate et scelere,

    id. Clu. 70, 199:

    cupidine,

    Sall. J. 25, 7:

    amentiā,

    Cic. Har. Resp. 23, 48:

    quem mala stultitia Caecum agit,

    Hor. S. 2, 3, 44:

    amatorem amicae Turpia decipiunt caecum vitia,

    id. ib. 1, 3, 39:

    mens,

    Tac. Agr. 43.—With ad:

    caecus ad has belli artes,

    Liv. 21, 54, 3.—With gen.:

    caecus animi,

    Quint. 1, 10, 29; Gell. 12, 13, 4:

    fati futuri,

    ignorant of, Luc. 2, 14; cf. Claud. Rapt. Pros. 1, 138.— Subst.: Caeci, ōrum, m., the blind people, i.e. the people of Chalcedon, according to the oracle at Delphi. Tac. A. 12, 63; cf. Plin. 5, 32, 43, § 149. —
    2.
    Meton. of the passions themselves:

    caeca honorum cupido,

    Lucr. 3, 59; Ov. M. 3, 620:

    ac temeraria dominatrix animi cupiditas,

    Cic. Inv. 1, 2, 2; id. Pis. 24, 57:

    exspectatio,

    id. Agr. 2, 25, 66:

    amor,

    Ov. F. 2, 762:

    amor sui,

    Hor. C. 1, 18, 14:

    festinatio,

    Liv. 22, 39, 22:

    furor,

    Hor. Epod. 7, 13:

    caeca et sopita socordia,

    Quint. 1, 2, 5:

    ambitio,

    Sen. Ben. 7, 26, 4.—
    3.
    Pregn., blind, i.e. at random, vague, indiscriminate, aimless:

    in hac calumniā timoris et caecae suspitionis tormento,

    Cic. Fam. 6, 7, 4:

    caeco quodam timore... quaerebant aliquem ducem,

    id. Lig. 1, 3:

    caecique in nubibus ignes Terrificant animos,

    Verg. A. 4, 209:

    caeca regens filo vestigia,

    id. ib. 6, 30:

    ne sint caecae, pater, exsecrationes tuae,

    Liv. 40, 10, 1:

    et caeco flentque paventque metu,

    Ov. F. 2, 822:

    lymphatis caeco pavore animis,

    Tac. H. 1, 82:

    cervus... Caeco timore proximam villam petit,

    Phaedr. 2, 8, 3:

    timor,

    Ov. Am. 1, 4, 42.—
    C.
    Transf.
    1.
    Of plants, without buds or eyes:

    rami,

    Plin. 16, 30, 54, § 125; cf. caeco and oculus. —
    2.
    Of the large intestine:

    intestinum,

    the cœcum, Cels. 4, 1, 28; 4, 14, 1.—
    II. A.
    Lit.: sunt igitur venti nimirum corpora caeca, winds are accordingly bodies, although invisible, Lucr. 1, 278; 1, 296; 1, 329;

    2, 713: vallum caecum,

    Caes. B. C. 1, 28; cf.: caecum vallum dicitur, in quo praeacuti pali terrae affixi herbis vel frondibus occuluntur, Paul. ex Fest. p. 44 Müll.; so,

    fossae,

    covered, Col. 2, 2, 9; Pall. Mai, 3. 1:

    in vada caeca ferre,

    Verg. A. 1, 536:

    fores,

    private, id. ib. 2, 453:

    spiramenta,

    id. G. 1, 89:

    colubri,

    Col. 10, 231:

    ignis,

    Lucr. 4, 929:

    venenum,

    id. 6, 822:

    tabes,

    Ov. M. 9, 174:

    viae,

    blind ways, Tib. 2, 1, 78:

    insidiae armaque,

    Ov. F 2, 214; cf. Sil. 5, 3:

    saxa,

    Verg. A. 3, 706; 5, 164:

    vulnus,

    a secret wound, Lucr. 4, 1116;

    but also,

    a wound upon the back, Verg. A. 10, 733; cf.

    in the same sense, ictus,

    Liv. 34, 14, 11; Sil. 9, 105 (cf.: caecum corpus, the back, I. A. supra):

    caeca manus, i.e. abscondita,

    Ov. M. 12, 492:

    caecum domūs scelus,

    Verg. A. 1, 356.—
    B.
    Trop.:

    caecas exponere causas,

    Lucr. 3, 317:

    improba navigii ratio, tum caeca jacebat,

    lay still concealed, id. 5, 1004; so,

    venti potestas,

    id. 3, 248; 3, 270: fluctus, Sisenn. ap. Non. p. 449, 10:

    caeca et clandestina natura,

    Lucr. 1, 779:

    res caecae et ab aspectūs judicio remotae,

    Cic. de Or. 2, 87, 357:

    obscurum atque caecum,

    id. Agr. 2, 14, 36:

    fata,

    Hor. C. 2, 13, 16:

    sors,

    id. S. 2, 3, 269:

    tumultus,

    secret conspiracies, Verg. G. 1, 464:

    amor,

    id. ib. 3, 210; cf.:

    stimulos in pectore caecos Condidit,

    Ov. M. 1, 726. In Plaut. once, prob. taken from the vulgar lang.: caecā die emere, upon a concealed ( pay-) day, i.e. to purchase on credit (opp. oculata dies, i.e. for ready money): Ca. Pereo inopiā argentariā. Ba. Emito die caecā hercle olivom, id vendito oculatā die, Plaut. Ps. 1, 3, 67.—
    2.
    By poet. license, transf. to the hearing:

    murmur,

    Verg. A. 12, 591 (as we, by a similar meton., say a hollow sound; cf. on the other hand, in Gr. tuphlos ta ôta); so,

    clamor,

    Val. Fl. 2, 461:

    mugitusterrae,

    Sen. Troad. 171.—
    III.
    Neutr., that obstructs the sight, or trop., the perception; dark, gloomy, thick, dense, obscure.
    A.
    Lit.:

    nox,

    Cic. Mil. 19, 50; Lucr. 1, 1108; Cat. 68, 44; Ov. M. 10, 476; 11, 521:

    caligo,

    Lucr. 3, 305; 4, 457; Cat. 64, 908; Verg. A. 3, 203; 8, 253:

    tenebrae,

    Lucr. 2, 54; 2, 746; 2, 798; 3, 87; 6, 35;

    3, 87: silentia, i.e. nox,

    Sil. 7, 350:

    latebrae,

    Lucr. 1, 409:

    iter,

    Ov. M. 10, 456:

    loca,

    Prop. 1, 19, 8:

    cavernae,

    Ov. M. 15, 299; Sil. 7, 372:

    latus,

    Verg. A. 2, 19:

    cubiculum si fenestram non habet, dicitur caecum,

    Varr. L. L. 9, § 58 Müll.; so,

    domus,

    without windows, Cic. Or. 67, 224:

    parietes,

    Verg. A. 5, 589:

    pulvis,

    id. ib. 12, 444:

    carcer,

    id. ib. 6, 734:

    sardonyches,

    not transparent, opaque, Plin. 37, 6, 23, § 86:

    smaragdi,

    id. 37, 5, 18, § 68: acervus (of chaos), chaotic, confused, Ov M. 1, 24; Col. 4, 32, 4' chaos, Sen. Med. 741, Sil. 11, 456.—
    B.
    Trop., uncertain, doubtful: obscurā spe et caecā exspectatione pendere, i.e. of an uncertain consequence or result, Cic. Agr. 2, 25, 66:

    quod temere fit caeco casu,

    id. Div. 2, 6, 15. cursus (Fortunae), Luc. 2, 567:

    eventus,

    Verg. A. 6, 157:

    caeci morbi, quorum causas ne medici quidem perspicere queunt,

    Col. 1, 5, 6; so,

    dolores,

    Plin. 29, 2, 10, § 38; 29, 3, 13, § 55:

    crimen,

    that cannot be proved, Liv. 45, 31, 11.— Subst.: caecum, i, n., uncertainty, obscurity ( poet.):

    verum in caeco esse,

    Manil. 4, 304.—
    * Comp., Hor. S. 1, 2, 91.— Sup. and adv. not in. use.
    2.
    Caecus, i, m.; agnomen of Appius Claudius Crassus, as being blind, Cic. Brut. 14, 55; cf. Liv. 9, 29, 11; Cic. Sen. 6, 16.

    Lewis & Short latin dictionary > Caeci

  • 4 caecum

    1.
    caecus (not coecus; sometimes in MSS. cēcus), a, um, adj. [akin to skia, skotos; Sanscr. khāyā, shadow], having no light, devoid of light.
    I.
    Act., not seeing, blind.
    A.
    Lit.:

    Appius, qui caecus annos multos fuit,

    Cic. Tusc. 5, 38, 112:

    traditum est enim Homerum caecum fuisse,

    id. ib. 5, 39, 114; Lucr. 5, 839:

    catuli, qui jam dispecturi sunt, caeci aeque et hi qui modo nati,

    Cic. Fin. 4, 23, 64:

    si facie miserabili senis, caeci, infantis,

    Quint. 4, 1, 42:

    caecum corpus,

    the blind part of the body, the back, Sall. J. 107, 1:

    perdices caecae impetu,

    Plin. 10, 33, 51, § 102:

    gigni,

    Vell. 1, 5, 2.—
    2.
    Prov.:

    ut si Caecus iter monstrare velit,

    Hor. Ep. 1, 17, 4:

    apparet id quidem etiam caeco,

    even a blind man can see that, Liv. 32, 34, 3:

    caecis hoc, ut aiunt, satis clarum est,

    Quint. 12, 7, 9.—
    B.
    Trop., mentally or morally blind, blinded (freq. in prose and poetry):

    o pectora caeca!

    Lucr. 2, 14:

    non solum ipsa Fortuna caeca est, sed eos etiam plerumque efficit caecos, quos complexa est,

    Cic. Lael. 15, 54; cf.

    casus,

    id. Div. 2, 6, 15:

    caecus atque amens tribunus,

    id. Sest. 7, 17:

    caecum me et praecipitem ferri,

    id. Planc. 3, 6:

    mater caeca crudelitate et scelere,

    id. Clu. 70, 199:

    cupidine,

    Sall. J. 25, 7:

    amentiā,

    Cic. Har. Resp. 23, 48:

    quem mala stultitia Caecum agit,

    Hor. S. 2, 3, 44:

    amatorem amicae Turpia decipiunt caecum vitia,

    id. ib. 1, 3, 39:

    mens,

    Tac. Agr. 43.—With ad:

    caecus ad has belli artes,

    Liv. 21, 54, 3.—With gen.:

    caecus animi,

    Quint. 1, 10, 29; Gell. 12, 13, 4:

    fati futuri,

    ignorant of, Luc. 2, 14; cf. Claud. Rapt. Pros. 1, 138.— Subst.: Caeci, ōrum, m., the blind people, i.e. the people of Chalcedon, according to the oracle at Delphi. Tac. A. 12, 63; cf. Plin. 5, 32, 43, § 149. —
    2.
    Meton. of the passions themselves:

    caeca honorum cupido,

    Lucr. 3, 59; Ov. M. 3, 620:

    ac temeraria dominatrix animi cupiditas,

    Cic. Inv. 1, 2, 2; id. Pis. 24, 57:

    exspectatio,

    id. Agr. 2, 25, 66:

    amor,

    Ov. F. 2, 762:

    amor sui,

    Hor. C. 1, 18, 14:

    festinatio,

    Liv. 22, 39, 22:

    furor,

    Hor. Epod. 7, 13:

    caeca et sopita socordia,

    Quint. 1, 2, 5:

    ambitio,

    Sen. Ben. 7, 26, 4.—
    3.
    Pregn., blind, i.e. at random, vague, indiscriminate, aimless:

    in hac calumniā timoris et caecae suspitionis tormento,

    Cic. Fam. 6, 7, 4:

    caeco quodam timore... quaerebant aliquem ducem,

    id. Lig. 1, 3:

    caecique in nubibus ignes Terrificant animos,

    Verg. A. 4, 209:

    caeca regens filo vestigia,

    id. ib. 6, 30:

    ne sint caecae, pater, exsecrationes tuae,

    Liv. 40, 10, 1:

    et caeco flentque paventque metu,

    Ov. F. 2, 822:

    lymphatis caeco pavore animis,

    Tac. H. 1, 82:

    cervus... Caeco timore proximam villam petit,

    Phaedr. 2, 8, 3:

    timor,

    Ov. Am. 1, 4, 42.—
    C.
    Transf.
    1.
    Of plants, without buds or eyes:

    rami,

    Plin. 16, 30, 54, § 125; cf. caeco and oculus. —
    2.
    Of the large intestine:

    intestinum,

    the cœcum, Cels. 4, 1, 28; 4, 14, 1.—
    II. A.
    Lit.: sunt igitur venti nimirum corpora caeca, winds are accordingly bodies, although invisible, Lucr. 1, 278; 1, 296; 1, 329;

    2, 713: vallum caecum,

    Caes. B. C. 1, 28; cf.: caecum vallum dicitur, in quo praeacuti pali terrae affixi herbis vel frondibus occuluntur, Paul. ex Fest. p. 44 Müll.; so,

    fossae,

    covered, Col. 2, 2, 9; Pall. Mai, 3. 1:

    in vada caeca ferre,

    Verg. A. 1, 536:

    fores,

    private, id. ib. 2, 453:

    spiramenta,

    id. G. 1, 89:

    colubri,

    Col. 10, 231:

    ignis,

    Lucr. 4, 929:

    venenum,

    id. 6, 822:

    tabes,

    Ov. M. 9, 174:

    viae,

    blind ways, Tib. 2, 1, 78:

    insidiae armaque,

    Ov. F 2, 214; cf. Sil. 5, 3:

    saxa,

    Verg. A. 3, 706; 5, 164:

    vulnus,

    a secret wound, Lucr. 4, 1116;

    but also,

    a wound upon the back, Verg. A. 10, 733; cf.

    in the same sense, ictus,

    Liv. 34, 14, 11; Sil. 9, 105 (cf.: caecum corpus, the back, I. A. supra):

    caeca manus, i.e. abscondita,

    Ov. M. 12, 492:

    caecum domūs scelus,

    Verg. A. 1, 356.—
    B.
    Trop.:

    caecas exponere causas,

    Lucr. 3, 317:

    improba navigii ratio, tum caeca jacebat,

    lay still concealed, id. 5, 1004; so,

    venti potestas,

    id. 3, 248; 3, 270: fluctus, Sisenn. ap. Non. p. 449, 10:

    caeca et clandestina natura,

    Lucr. 1, 779:

    res caecae et ab aspectūs judicio remotae,

    Cic. de Or. 2, 87, 357:

    obscurum atque caecum,

    id. Agr. 2, 14, 36:

    fata,

    Hor. C. 2, 13, 16:

    sors,

    id. S. 2, 3, 269:

    tumultus,

    secret conspiracies, Verg. G. 1, 464:

    amor,

    id. ib. 3, 210; cf.:

    stimulos in pectore caecos Condidit,

    Ov. M. 1, 726. In Plaut. once, prob. taken from the vulgar lang.: caecā die emere, upon a concealed ( pay-) day, i.e. to purchase on credit (opp. oculata dies, i.e. for ready money): Ca. Pereo inopiā argentariā. Ba. Emito die caecā hercle olivom, id vendito oculatā die, Plaut. Ps. 1, 3, 67.—
    2.
    By poet. license, transf. to the hearing:

    murmur,

    Verg. A. 12, 591 (as we, by a similar meton., say a hollow sound; cf. on the other hand, in Gr. tuphlos ta ôta); so,

    clamor,

    Val. Fl. 2, 461:

    mugitusterrae,

    Sen. Troad. 171.—
    III.
    Neutr., that obstructs the sight, or trop., the perception; dark, gloomy, thick, dense, obscure.
    A.
    Lit.:

    nox,

    Cic. Mil. 19, 50; Lucr. 1, 1108; Cat. 68, 44; Ov. M. 10, 476; 11, 521:

    caligo,

    Lucr. 3, 305; 4, 457; Cat. 64, 908; Verg. A. 3, 203; 8, 253:

    tenebrae,

    Lucr. 2, 54; 2, 746; 2, 798; 3, 87; 6, 35;

    3, 87: silentia, i.e. nox,

    Sil. 7, 350:

    latebrae,

    Lucr. 1, 409:

    iter,

    Ov. M. 10, 456:

    loca,

    Prop. 1, 19, 8:

    cavernae,

    Ov. M. 15, 299; Sil. 7, 372:

    latus,

    Verg. A. 2, 19:

    cubiculum si fenestram non habet, dicitur caecum,

    Varr. L. L. 9, § 58 Müll.; so,

    domus,

    without windows, Cic. Or. 67, 224:

    parietes,

    Verg. A. 5, 589:

    pulvis,

    id. ib. 12, 444:

    carcer,

    id. ib. 6, 734:

    sardonyches,

    not transparent, opaque, Plin. 37, 6, 23, § 86:

    smaragdi,

    id. 37, 5, 18, § 68: acervus (of chaos), chaotic, confused, Ov M. 1, 24; Col. 4, 32, 4' chaos, Sen. Med. 741, Sil. 11, 456.—
    B.
    Trop., uncertain, doubtful: obscurā spe et caecā exspectatione pendere, i.e. of an uncertain consequence or result, Cic. Agr. 2, 25, 66:

    quod temere fit caeco casu,

    id. Div. 2, 6, 15. cursus (Fortunae), Luc. 2, 567:

    eventus,

    Verg. A. 6, 157:

    caeci morbi, quorum causas ne medici quidem perspicere queunt,

    Col. 1, 5, 6; so,

    dolores,

    Plin. 29, 2, 10, § 38; 29, 3, 13, § 55:

    crimen,

    that cannot be proved, Liv. 45, 31, 11.— Subst.: caecum, i, n., uncertainty, obscurity ( poet.):

    verum in caeco esse,

    Manil. 4, 304.—
    * Comp., Hor. S. 1, 2, 91.— Sup. and adv. not in. use.
    2.
    Caecus, i, m.; agnomen of Appius Claudius Crassus, as being blind, Cic. Brut. 14, 55; cf. Liv. 9, 29, 11; Cic. Sen. 6, 16.

    Lewis & Short latin dictionary > caecum

  • 5 Caecus

    1.
    caecus (not coecus; sometimes in MSS. cēcus), a, um, adj. [akin to skia, skotos; Sanscr. khāyā, shadow], having no light, devoid of light.
    I.
    Act., not seeing, blind.
    A.
    Lit.:

    Appius, qui caecus annos multos fuit,

    Cic. Tusc. 5, 38, 112:

    traditum est enim Homerum caecum fuisse,

    id. ib. 5, 39, 114; Lucr. 5, 839:

    catuli, qui jam dispecturi sunt, caeci aeque et hi qui modo nati,

    Cic. Fin. 4, 23, 64:

    si facie miserabili senis, caeci, infantis,

    Quint. 4, 1, 42:

    caecum corpus,

    the blind part of the body, the back, Sall. J. 107, 1:

    perdices caecae impetu,

    Plin. 10, 33, 51, § 102:

    gigni,

    Vell. 1, 5, 2.—
    2.
    Prov.:

    ut si Caecus iter monstrare velit,

    Hor. Ep. 1, 17, 4:

    apparet id quidem etiam caeco,

    even a blind man can see that, Liv. 32, 34, 3:

    caecis hoc, ut aiunt, satis clarum est,

    Quint. 12, 7, 9.—
    B.
    Trop., mentally or morally blind, blinded (freq. in prose and poetry):

    o pectora caeca!

    Lucr. 2, 14:

    non solum ipsa Fortuna caeca est, sed eos etiam plerumque efficit caecos, quos complexa est,

    Cic. Lael. 15, 54; cf.

    casus,

    id. Div. 2, 6, 15:

    caecus atque amens tribunus,

    id. Sest. 7, 17:

    caecum me et praecipitem ferri,

    id. Planc. 3, 6:

    mater caeca crudelitate et scelere,

    id. Clu. 70, 199:

    cupidine,

    Sall. J. 25, 7:

    amentiā,

    Cic. Har. Resp. 23, 48:

    quem mala stultitia Caecum agit,

    Hor. S. 2, 3, 44:

    amatorem amicae Turpia decipiunt caecum vitia,

    id. ib. 1, 3, 39:

    mens,

    Tac. Agr. 43.—With ad:

    caecus ad has belli artes,

    Liv. 21, 54, 3.—With gen.:

    caecus animi,

    Quint. 1, 10, 29; Gell. 12, 13, 4:

    fati futuri,

    ignorant of, Luc. 2, 14; cf. Claud. Rapt. Pros. 1, 138.— Subst.: Caeci, ōrum, m., the blind people, i.e. the people of Chalcedon, according to the oracle at Delphi. Tac. A. 12, 63; cf. Plin. 5, 32, 43, § 149. —
    2.
    Meton. of the passions themselves:

    caeca honorum cupido,

    Lucr. 3, 59; Ov. M. 3, 620:

    ac temeraria dominatrix animi cupiditas,

    Cic. Inv. 1, 2, 2; id. Pis. 24, 57:

    exspectatio,

    id. Agr. 2, 25, 66:

    amor,

    Ov. F. 2, 762:

    amor sui,

    Hor. C. 1, 18, 14:

    festinatio,

    Liv. 22, 39, 22:

    furor,

    Hor. Epod. 7, 13:

    caeca et sopita socordia,

    Quint. 1, 2, 5:

    ambitio,

    Sen. Ben. 7, 26, 4.—
    3.
    Pregn., blind, i.e. at random, vague, indiscriminate, aimless:

    in hac calumniā timoris et caecae suspitionis tormento,

    Cic. Fam. 6, 7, 4:

    caeco quodam timore... quaerebant aliquem ducem,

    id. Lig. 1, 3:

    caecique in nubibus ignes Terrificant animos,

    Verg. A. 4, 209:

    caeca regens filo vestigia,

    id. ib. 6, 30:

    ne sint caecae, pater, exsecrationes tuae,

    Liv. 40, 10, 1:

    et caeco flentque paventque metu,

    Ov. F. 2, 822:

    lymphatis caeco pavore animis,

    Tac. H. 1, 82:

    cervus... Caeco timore proximam villam petit,

    Phaedr. 2, 8, 3:

    timor,

    Ov. Am. 1, 4, 42.—
    C.
    Transf.
    1.
    Of plants, without buds or eyes:

    rami,

    Plin. 16, 30, 54, § 125; cf. caeco and oculus. —
    2.
    Of the large intestine:

    intestinum,

    the cœcum, Cels. 4, 1, 28; 4, 14, 1.—
    II. A.
    Lit.: sunt igitur venti nimirum corpora caeca, winds are accordingly bodies, although invisible, Lucr. 1, 278; 1, 296; 1, 329;

    2, 713: vallum caecum,

    Caes. B. C. 1, 28; cf.: caecum vallum dicitur, in quo praeacuti pali terrae affixi herbis vel frondibus occuluntur, Paul. ex Fest. p. 44 Müll.; so,

    fossae,

    covered, Col. 2, 2, 9; Pall. Mai, 3. 1:

    in vada caeca ferre,

    Verg. A. 1, 536:

    fores,

    private, id. ib. 2, 453:

    spiramenta,

    id. G. 1, 89:

    colubri,

    Col. 10, 231:

    ignis,

    Lucr. 4, 929:

    venenum,

    id. 6, 822:

    tabes,

    Ov. M. 9, 174:

    viae,

    blind ways, Tib. 2, 1, 78:

    insidiae armaque,

    Ov. F 2, 214; cf. Sil. 5, 3:

    saxa,

    Verg. A. 3, 706; 5, 164:

    vulnus,

    a secret wound, Lucr. 4, 1116;

    but also,

    a wound upon the back, Verg. A. 10, 733; cf.

    in the same sense, ictus,

    Liv. 34, 14, 11; Sil. 9, 105 (cf.: caecum corpus, the back, I. A. supra):

    caeca manus, i.e. abscondita,

    Ov. M. 12, 492:

    caecum domūs scelus,

    Verg. A. 1, 356.—
    B.
    Trop.:

    caecas exponere causas,

    Lucr. 3, 317:

    improba navigii ratio, tum caeca jacebat,

    lay still concealed, id. 5, 1004; so,

    venti potestas,

    id. 3, 248; 3, 270: fluctus, Sisenn. ap. Non. p. 449, 10:

    caeca et clandestina natura,

    Lucr. 1, 779:

    res caecae et ab aspectūs judicio remotae,

    Cic. de Or. 2, 87, 357:

    obscurum atque caecum,

    id. Agr. 2, 14, 36:

    fata,

    Hor. C. 2, 13, 16:

    sors,

    id. S. 2, 3, 269:

    tumultus,

    secret conspiracies, Verg. G. 1, 464:

    amor,

    id. ib. 3, 210; cf.:

    stimulos in pectore caecos Condidit,

    Ov. M. 1, 726. In Plaut. once, prob. taken from the vulgar lang.: caecā die emere, upon a concealed ( pay-) day, i.e. to purchase on credit (opp. oculata dies, i.e. for ready money): Ca. Pereo inopiā argentariā. Ba. Emito die caecā hercle olivom, id vendito oculatā die, Plaut. Ps. 1, 3, 67.—
    2.
    By poet. license, transf. to the hearing:

    murmur,

    Verg. A. 12, 591 (as we, by a similar meton., say a hollow sound; cf. on the other hand, in Gr. tuphlos ta ôta); so,

    clamor,

    Val. Fl. 2, 461:

    mugitusterrae,

    Sen. Troad. 171.—
    III.
    Neutr., that obstructs the sight, or trop., the perception; dark, gloomy, thick, dense, obscure.
    A.
    Lit.:

    nox,

    Cic. Mil. 19, 50; Lucr. 1, 1108; Cat. 68, 44; Ov. M. 10, 476; 11, 521:

    caligo,

    Lucr. 3, 305; 4, 457; Cat. 64, 908; Verg. A. 3, 203; 8, 253:

    tenebrae,

    Lucr. 2, 54; 2, 746; 2, 798; 3, 87; 6, 35;

    3, 87: silentia, i.e. nox,

    Sil. 7, 350:

    latebrae,

    Lucr. 1, 409:

    iter,

    Ov. M. 10, 456:

    loca,

    Prop. 1, 19, 8:

    cavernae,

    Ov. M. 15, 299; Sil. 7, 372:

    latus,

    Verg. A. 2, 19:

    cubiculum si fenestram non habet, dicitur caecum,

    Varr. L. L. 9, § 58 Müll.; so,

    domus,

    without windows, Cic. Or. 67, 224:

    parietes,

    Verg. A. 5, 589:

    pulvis,

    id. ib. 12, 444:

    carcer,

    id. ib. 6, 734:

    sardonyches,

    not transparent, opaque, Plin. 37, 6, 23, § 86:

    smaragdi,

    id. 37, 5, 18, § 68: acervus (of chaos), chaotic, confused, Ov M. 1, 24; Col. 4, 32, 4' chaos, Sen. Med. 741, Sil. 11, 456.—
    B.
    Trop., uncertain, doubtful: obscurā spe et caecā exspectatione pendere, i.e. of an uncertain consequence or result, Cic. Agr. 2, 25, 66:

    quod temere fit caeco casu,

    id. Div. 2, 6, 15. cursus (Fortunae), Luc. 2, 567:

    eventus,

    Verg. A. 6, 157:

    caeci morbi, quorum causas ne medici quidem perspicere queunt,

    Col. 1, 5, 6; so,

    dolores,

    Plin. 29, 2, 10, § 38; 29, 3, 13, § 55:

    crimen,

    that cannot be proved, Liv. 45, 31, 11.— Subst.: caecum, i, n., uncertainty, obscurity ( poet.):

    verum in caeco esse,

    Manil. 4, 304.—
    * Comp., Hor. S. 1, 2, 91.— Sup. and adv. not in. use.
    2.
    Caecus, i, m.; agnomen of Appius Claudius Crassus, as being blind, Cic. Brut. 14, 55; cf. Liv. 9, 29, 11; Cic. Sen. 6, 16.

    Lewis & Short latin dictionary > Caecus

  • 6 caecus

    1.
    caecus (not coecus; sometimes in MSS. cēcus), a, um, adj. [akin to skia, skotos; Sanscr. khāyā, shadow], having no light, devoid of light.
    I.
    Act., not seeing, blind.
    A.
    Lit.:

    Appius, qui caecus annos multos fuit,

    Cic. Tusc. 5, 38, 112:

    traditum est enim Homerum caecum fuisse,

    id. ib. 5, 39, 114; Lucr. 5, 839:

    catuli, qui jam dispecturi sunt, caeci aeque et hi qui modo nati,

    Cic. Fin. 4, 23, 64:

    si facie miserabili senis, caeci, infantis,

    Quint. 4, 1, 42:

    caecum corpus,

    the blind part of the body, the back, Sall. J. 107, 1:

    perdices caecae impetu,

    Plin. 10, 33, 51, § 102:

    gigni,

    Vell. 1, 5, 2.—
    2.
    Prov.:

    ut si Caecus iter monstrare velit,

    Hor. Ep. 1, 17, 4:

    apparet id quidem etiam caeco,

    even a blind man can see that, Liv. 32, 34, 3:

    caecis hoc, ut aiunt, satis clarum est,

    Quint. 12, 7, 9.—
    B.
    Trop., mentally or morally blind, blinded (freq. in prose and poetry):

    o pectora caeca!

    Lucr. 2, 14:

    non solum ipsa Fortuna caeca est, sed eos etiam plerumque efficit caecos, quos complexa est,

    Cic. Lael. 15, 54; cf.

    casus,

    id. Div. 2, 6, 15:

    caecus atque amens tribunus,

    id. Sest. 7, 17:

    caecum me et praecipitem ferri,

    id. Planc. 3, 6:

    mater caeca crudelitate et scelere,

    id. Clu. 70, 199:

    cupidine,

    Sall. J. 25, 7:

    amentiā,

    Cic. Har. Resp. 23, 48:

    quem mala stultitia Caecum agit,

    Hor. S. 2, 3, 44:

    amatorem amicae Turpia decipiunt caecum vitia,

    id. ib. 1, 3, 39:

    mens,

    Tac. Agr. 43.—With ad:

    caecus ad has belli artes,

    Liv. 21, 54, 3.—With gen.:

    caecus animi,

    Quint. 1, 10, 29; Gell. 12, 13, 4:

    fati futuri,

    ignorant of, Luc. 2, 14; cf. Claud. Rapt. Pros. 1, 138.— Subst.: Caeci, ōrum, m., the blind people, i.e. the people of Chalcedon, according to the oracle at Delphi. Tac. A. 12, 63; cf. Plin. 5, 32, 43, § 149. —
    2.
    Meton. of the passions themselves:

    caeca honorum cupido,

    Lucr. 3, 59; Ov. M. 3, 620:

    ac temeraria dominatrix animi cupiditas,

    Cic. Inv. 1, 2, 2; id. Pis. 24, 57:

    exspectatio,

    id. Agr. 2, 25, 66:

    amor,

    Ov. F. 2, 762:

    amor sui,

    Hor. C. 1, 18, 14:

    festinatio,

    Liv. 22, 39, 22:

    furor,

    Hor. Epod. 7, 13:

    caeca et sopita socordia,

    Quint. 1, 2, 5:

    ambitio,

    Sen. Ben. 7, 26, 4.—
    3.
    Pregn., blind, i.e. at random, vague, indiscriminate, aimless:

    in hac calumniā timoris et caecae suspitionis tormento,

    Cic. Fam. 6, 7, 4:

    caeco quodam timore... quaerebant aliquem ducem,

    id. Lig. 1, 3:

    caecique in nubibus ignes Terrificant animos,

    Verg. A. 4, 209:

    caeca regens filo vestigia,

    id. ib. 6, 30:

    ne sint caecae, pater, exsecrationes tuae,

    Liv. 40, 10, 1:

    et caeco flentque paventque metu,

    Ov. F. 2, 822:

    lymphatis caeco pavore animis,

    Tac. H. 1, 82:

    cervus... Caeco timore proximam villam petit,

    Phaedr. 2, 8, 3:

    timor,

    Ov. Am. 1, 4, 42.—
    C.
    Transf.
    1.
    Of plants, without buds or eyes:

    rami,

    Plin. 16, 30, 54, § 125; cf. caeco and oculus. —
    2.
    Of the large intestine:

    intestinum,

    the cœcum, Cels. 4, 1, 28; 4, 14, 1.—
    II. A.
    Lit.: sunt igitur venti nimirum corpora caeca, winds are accordingly bodies, although invisible, Lucr. 1, 278; 1, 296; 1, 329;

    2, 713: vallum caecum,

    Caes. B. C. 1, 28; cf.: caecum vallum dicitur, in quo praeacuti pali terrae affixi herbis vel frondibus occuluntur, Paul. ex Fest. p. 44 Müll.; so,

    fossae,

    covered, Col. 2, 2, 9; Pall. Mai, 3. 1:

    in vada caeca ferre,

    Verg. A. 1, 536:

    fores,

    private, id. ib. 2, 453:

    spiramenta,

    id. G. 1, 89:

    colubri,

    Col. 10, 231:

    ignis,

    Lucr. 4, 929:

    venenum,

    id. 6, 822:

    tabes,

    Ov. M. 9, 174:

    viae,

    blind ways, Tib. 2, 1, 78:

    insidiae armaque,

    Ov. F 2, 214; cf. Sil. 5, 3:

    saxa,

    Verg. A. 3, 706; 5, 164:

    vulnus,

    a secret wound, Lucr. 4, 1116;

    but also,

    a wound upon the back, Verg. A. 10, 733; cf.

    in the same sense, ictus,

    Liv. 34, 14, 11; Sil. 9, 105 (cf.: caecum corpus, the back, I. A. supra):

    caeca manus, i.e. abscondita,

    Ov. M. 12, 492:

    caecum domūs scelus,

    Verg. A. 1, 356.—
    B.
    Trop.:

    caecas exponere causas,

    Lucr. 3, 317:

    improba navigii ratio, tum caeca jacebat,

    lay still concealed, id. 5, 1004; so,

    venti potestas,

    id. 3, 248; 3, 270: fluctus, Sisenn. ap. Non. p. 449, 10:

    caeca et clandestina natura,

    Lucr. 1, 779:

    res caecae et ab aspectūs judicio remotae,

    Cic. de Or. 2, 87, 357:

    obscurum atque caecum,

    id. Agr. 2, 14, 36:

    fata,

    Hor. C. 2, 13, 16:

    sors,

    id. S. 2, 3, 269:

    tumultus,

    secret conspiracies, Verg. G. 1, 464:

    amor,

    id. ib. 3, 210; cf.:

    stimulos in pectore caecos Condidit,

    Ov. M. 1, 726. In Plaut. once, prob. taken from the vulgar lang.: caecā die emere, upon a concealed ( pay-) day, i.e. to purchase on credit (opp. oculata dies, i.e. for ready money): Ca. Pereo inopiā argentariā. Ba. Emito die caecā hercle olivom, id vendito oculatā die, Plaut. Ps. 1, 3, 67.—
    2.
    By poet. license, transf. to the hearing:

    murmur,

    Verg. A. 12, 591 (as we, by a similar meton., say a hollow sound; cf. on the other hand, in Gr. tuphlos ta ôta); so,

    clamor,

    Val. Fl. 2, 461:

    mugitusterrae,

    Sen. Troad. 171.—
    III.
    Neutr., that obstructs the sight, or trop., the perception; dark, gloomy, thick, dense, obscure.
    A.
    Lit.:

    nox,

    Cic. Mil. 19, 50; Lucr. 1, 1108; Cat. 68, 44; Ov. M. 10, 476; 11, 521:

    caligo,

    Lucr. 3, 305; 4, 457; Cat. 64, 908; Verg. A. 3, 203; 8, 253:

    tenebrae,

    Lucr. 2, 54; 2, 746; 2, 798; 3, 87; 6, 35;

    3, 87: silentia, i.e. nox,

    Sil. 7, 350:

    latebrae,

    Lucr. 1, 409:

    iter,

    Ov. M. 10, 456:

    loca,

    Prop. 1, 19, 8:

    cavernae,

    Ov. M. 15, 299; Sil. 7, 372:

    latus,

    Verg. A. 2, 19:

    cubiculum si fenestram non habet, dicitur caecum,

    Varr. L. L. 9, § 58 Müll.; so,

    domus,

    without windows, Cic. Or. 67, 224:

    parietes,

    Verg. A. 5, 589:

    pulvis,

    id. ib. 12, 444:

    carcer,

    id. ib. 6, 734:

    sardonyches,

    not transparent, opaque, Plin. 37, 6, 23, § 86:

    smaragdi,

    id. 37, 5, 18, § 68: acervus (of chaos), chaotic, confused, Ov M. 1, 24; Col. 4, 32, 4' chaos, Sen. Med. 741, Sil. 11, 456.—
    B.
    Trop., uncertain, doubtful: obscurā spe et caecā exspectatione pendere, i.e. of an uncertain consequence or result, Cic. Agr. 2, 25, 66:

    quod temere fit caeco casu,

    id. Div. 2, 6, 15. cursus (Fortunae), Luc. 2, 567:

    eventus,

    Verg. A. 6, 157:

    caeci morbi, quorum causas ne medici quidem perspicere queunt,

    Col. 1, 5, 6; so,

    dolores,

    Plin. 29, 2, 10, § 38; 29, 3, 13, § 55:

    crimen,

    that cannot be proved, Liv. 45, 31, 11.— Subst.: caecum, i, n., uncertainty, obscurity ( poet.):

    verum in caeco esse,

    Manil. 4, 304.—
    * Comp., Hor. S. 1, 2, 91.— Sup. and adv. not in. use.
    2.
    Caecus, i, m.; agnomen of Appius Claudius Crassus, as being blind, Cic. Brut. 14, 55; cf. Liv. 9, 29, 11; Cic. Sen. 6, 16.

    Lewis & Short latin dictionary > caecus

  • 7 cecus

    1.
    caecus (not coecus; sometimes in MSS. cēcus), a, um, adj. [akin to skia, skotos; Sanscr. khāyā, shadow], having no light, devoid of light.
    I.
    Act., not seeing, blind.
    A.
    Lit.:

    Appius, qui caecus annos multos fuit,

    Cic. Tusc. 5, 38, 112:

    traditum est enim Homerum caecum fuisse,

    id. ib. 5, 39, 114; Lucr. 5, 839:

    catuli, qui jam dispecturi sunt, caeci aeque et hi qui modo nati,

    Cic. Fin. 4, 23, 64:

    si facie miserabili senis, caeci, infantis,

    Quint. 4, 1, 42:

    caecum corpus,

    the blind part of the body, the back, Sall. J. 107, 1:

    perdices caecae impetu,

    Plin. 10, 33, 51, § 102:

    gigni,

    Vell. 1, 5, 2.—
    2.
    Prov.:

    ut si Caecus iter monstrare velit,

    Hor. Ep. 1, 17, 4:

    apparet id quidem etiam caeco,

    even a blind man can see that, Liv. 32, 34, 3:

    caecis hoc, ut aiunt, satis clarum est,

    Quint. 12, 7, 9.—
    B.
    Trop., mentally or morally blind, blinded (freq. in prose and poetry):

    o pectora caeca!

    Lucr. 2, 14:

    non solum ipsa Fortuna caeca est, sed eos etiam plerumque efficit caecos, quos complexa est,

    Cic. Lael. 15, 54; cf.

    casus,

    id. Div. 2, 6, 15:

    caecus atque amens tribunus,

    id. Sest. 7, 17:

    caecum me et praecipitem ferri,

    id. Planc. 3, 6:

    mater caeca crudelitate et scelere,

    id. Clu. 70, 199:

    cupidine,

    Sall. J. 25, 7:

    amentiā,

    Cic. Har. Resp. 23, 48:

    quem mala stultitia Caecum agit,

    Hor. S. 2, 3, 44:

    amatorem amicae Turpia decipiunt caecum vitia,

    id. ib. 1, 3, 39:

    mens,

    Tac. Agr. 43.—With ad:

    caecus ad has belli artes,

    Liv. 21, 54, 3.—With gen.:

    caecus animi,

    Quint. 1, 10, 29; Gell. 12, 13, 4:

    fati futuri,

    ignorant of, Luc. 2, 14; cf. Claud. Rapt. Pros. 1, 138.— Subst.: Caeci, ōrum, m., the blind people, i.e. the people of Chalcedon, according to the oracle at Delphi. Tac. A. 12, 63; cf. Plin. 5, 32, 43, § 149. —
    2.
    Meton. of the passions themselves:

    caeca honorum cupido,

    Lucr. 3, 59; Ov. M. 3, 620:

    ac temeraria dominatrix animi cupiditas,

    Cic. Inv. 1, 2, 2; id. Pis. 24, 57:

    exspectatio,

    id. Agr. 2, 25, 66:

    amor,

    Ov. F. 2, 762:

    amor sui,

    Hor. C. 1, 18, 14:

    festinatio,

    Liv. 22, 39, 22:

    furor,

    Hor. Epod. 7, 13:

    caeca et sopita socordia,

    Quint. 1, 2, 5:

    ambitio,

    Sen. Ben. 7, 26, 4.—
    3.
    Pregn., blind, i.e. at random, vague, indiscriminate, aimless:

    in hac calumniā timoris et caecae suspitionis tormento,

    Cic. Fam. 6, 7, 4:

    caeco quodam timore... quaerebant aliquem ducem,

    id. Lig. 1, 3:

    caecique in nubibus ignes Terrificant animos,

    Verg. A. 4, 209:

    caeca regens filo vestigia,

    id. ib. 6, 30:

    ne sint caecae, pater, exsecrationes tuae,

    Liv. 40, 10, 1:

    et caeco flentque paventque metu,

    Ov. F. 2, 822:

    lymphatis caeco pavore animis,

    Tac. H. 1, 82:

    cervus... Caeco timore proximam villam petit,

    Phaedr. 2, 8, 3:

    timor,

    Ov. Am. 1, 4, 42.—
    C.
    Transf.
    1.
    Of plants, without buds or eyes:

    rami,

    Plin. 16, 30, 54, § 125; cf. caeco and oculus. —
    2.
    Of the large intestine:

    intestinum,

    the cœcum, Cels. 4, 1, 28; 4, 14, 1.—
    II. A.
    Lit.: sunt igitur venti nimirum corpora caeca, winds are accordingly bodies, although invisible, Lucr. 1, 278; 1, 296; 1, 329;

    2, 713: vallum caecum,

    Caes. B. C. 1, 28; cf.: caecum vallum dicitur, in quo praeacuti pali terrae affixi herbis vel frondibus occuluntur, Paul. ex Fest. p. 44 Müll.; so,

    fossae,

    covered, Col. 2, 2, 9; Pall. Mai, 3. 1:

    in vada caeca ferre,

    Verg. A. 1, 536:

    fores,

    private, id. ib. 2, 453:

    spiramenta,

    id. G. 1, 89:

    colubri,

    Col. 10, 231:

    ignis,

    Lucr. 4, 929:

    venenum,

    id. 6, 822:

    tabes,

    Ov. M. 9, 174:

    viae,

    blind ways, Tib. 2, 1, 78:

    insidiae armaque,

    Ov. F 2, 214; cf. Sil. 5, 3:

    saxa,

    Verg. A. 3, 706; 5, 164:

    vulnus,

    a secret wound, Lucr. 4, 1116;

    but also,

    a wound upon the back, Verg. A. 10, 733; cf.

    in the same sense, ictus,

    Liv. 34, 14, 11; Sil. 9, 105 (cf.: caecum corpus, the back, I. A. supra):

    caeca manus, i.e. abscondita,

    Ov. M. 12, 492:

    caecum domūs scelus,

    Verg. A. 1, 356.—
    B.
    Trop.:

    caecas exponere causas,

    Lucr. 3, 317:

    improba navigii ratio, tum caeca jacebat,

    lay still concealed, id. 5, 1004; so,

    venti potestas,

    id. 3, 248; 3, 270: fluctus, Sisenn. ap. Non. p. 449, 10:

    caeca et clandestina natura,

    Lucr. 1, 779:

    res caecae et ab aspectūs judicio remotae,

    Cic. de Or. 2, 87, 357:

    obscurum atque caecum,

    id. Agr. 2, 14, 36:

    fata,

    Hor. C. 2, 13, 16:

    sors,

    id. S. 2, 3, 269:

    tumultus,

    secret conspiracies, Verg. G. 1, 464:

    amor,

    id. ib. 3, 210; cf.:

    stimulos in pectore caecos Condidit,

    Ov. M. 1, 726. In Plaut. once, prob. taken from the vulgar lang.: caecā die emere, upon a concealed ( pay-) day, i.e. to purchase on credit (opp. oculata dies, i.e. for ready money): Ca. Pereo inopiā argentariā. Ba. Emito die caecā hercle olivom, id vendito oculatā die, Plaut. Ps. 1, 3, 67.—
    2.
    By poet. license, transf. to the hearing:

    murmur,

    Verg. A. 12, 591 (as we, by a similar meton., say a hollow sound; cf. on the other hand, in Gr. tuphlos ta ôta); so,

    clamor,

    Val. Fl. 2, 461:

    mugitusterrae,

    Sen. Troad. 171.—
    III.
    Neutr., that obstructs the sight, or trop., the perception; dark, gloomy, thick, dense, obscure.
    A.
    Lit.:

    nox,

    Cic. Mil. 19, 50; Lucr. 1, 1108; Cat. 68, 44; Ov. M. 10, 476; 11, 521:

    caligo,

    Lucr. 3, 305; 4, 457; Cat. 64, 908; Verg. A. 3, 203; 8, 253:

    tenebrae,

    Lucr. 2, 54; 2, 746; 2, 798; 3, 87; 6, 35;

    3, 87: silentia, i.e. nox,

    Sil. 7, 350:

    latebrae,

    Lucr. 1, 409:

    iter,

    Ov. M. 10, 456:

    loca,

    Prop. 1, 19, 8:

    cavernae,

    Ov. M. 15, 299; Sil. 7, 372:

    latus,

    Verg. A. 2, 19:

    cubiculum si fenestram non habet, dicitur caecum,

    Varr. L. L. 9, § 58 Müll.; so,

    domus,

    without windows, Cic. Or. 67, 224:

    parietes,

    Verg. A. 5, 589:

    pulvis,

    id. ib. 12, 444:

    carcer,

    id. ib. 6, 734:

    sardonyches,

    not transparent, opaque, Plin. 37, 6, 23, § 86:

    smaragdi,

    id. 37, 5, 18, § 68: acervus (of chaos), chaotic, confused, Ov M. 1, 24; Col. 4, 32, 4' chaos, Sen. Med. 741, Sil. 11, 456.—
    B.
    Trop., uncertain, doubtful: obscurā spe et caecā exspectatione pendere, i.e. of an uncertain consequence or result, Cic. Agr. 2, 25, 66:

    quod temere fit caeco casu,

    id. Div. 2, 6, 15. cursus (Fortunae), Luc. 2, 567:

    eventus,

    Verg. A. 6, 157:

    caeci morbi, quorum causas ne medici quidem perspicere queunt,

    Col. 1, 5, 6; so,

    dolores,

    Plin. 29, 2, 10, § 38; 29, 3, 13, § 55:

    crimen,

    that cannot be proved, Liv. 45, 31, 11.— Subst.: caecum, i, n., uncertainty, obscurity ( poet.):

    verum in caeco esse,

    Manil. 4, 304.—
    * Comp., Hor. S. 1, 2, 91.— Sup. and adv. not in. use.
    2.
    Caecus, i, m.; agnomen of Appius Claudius Crassus, as being blind, Cic. Brut. 14, 55; cf. Liv. 9, 29, 11; Cic. Sen. 6, 16.

    Lewis & Short latin dictionary > cecus

  • 8 coecus

    1.
    caecus (not coecus; sometimes in MSS. cēcus), a, um, adj. [akin to skia, skotos; Sanscr. khāyā, shadow], having no light, devoid of light.
    I.
    Act., not seeing, blind.
    A.
    Lit.:

    Appius, qui caecus annos multos fuit,

    Cic. Tusc. 5, 38, 112:

    traditum est enim Homerum caecum fuisse,

    id. ib. 5, 39, 114; Lucr. 5, 839:

    catuli, qui jam dispecturi sunt, caeci aeque et hi qui modo nati,

    Cic. Fin. 4, 23, 64:

    si facie miserabili senis, caeci, infantis,

    Quint. 4, 1, 42:

    caecum corpus,

    the blind part of the body, the back, Sall. J. 107, 1:

    perdices caecae impetu,

    Plin. 10, 33, 51, § 102:

    gigni,

    Vell. 1, 5, 2.—
    2.
    Prov.:

    ut si Caecus iter monstrare velit,

    Hor. Ep. 1, 17, 4:

    apparet id quidem etiam caeco,

    even a blind man can see that, Liv. 32, 34, 3:

    caecis hoc, ut aiunt, satis clarum est,

    Quint. 12, 7, 9.—
    B.
    Trop., mentally or morally blind, blinded (freq. in prose and poetry):

    o pectora caeca!

    Lucr. 2, 14:

    non solum ipsa Fortuna caeca est, sed eos etiam plerumque efficit caecos, quos complexa est,

    Cic. Lael. 15, 54; cf.

    casus,

    id. Div. 2, 6, 15:

    caecus atque amens tribunus,

    id. Sest. 7, 17:

    caecum me et praecipitem ferri,

    id. Planc. 3, 6:

    mater caeca crudelitate et scelere,

    id. Clu. 70, 199:

    cupidine,

    Sall. J. 25, 7:

    amentiā,

    Cic. Har. Resp. 23, 48:

    quem mala stultitia Caecum agit,

    Hor. S. 2, 3, 44:

    amatorem amicae Turpia decipiunt caecum vitia,

    id. ib. 1, 3, 39:

    mens,

    Tac. Agr. 43.—With ad:

    caecus ad has belli artes,

    Liv. 21, 54, 3.—With gen.:

    caecus animi,

    Quint. 1, 10, 29; Gell. 12, 13, 4:

    fati futuri,

    ignorant of, Luc. 2, 14; cf. Claud. Rapt. Pros. 1, 138.— Subst.: Caeci, ōrum, m., the blind people, i.e. the people of Chalcedon, according to the oracle at Delphi. Tac. A. 12, 63; cf. Plin. 5, 32, 43, § 149. —
    2.
    Meton. of the passions themselves:

    caeca honorum cupido,

    Lucr. 3, 59; Ov. M. 3, 620:

    ac temeraria dominatrix animi cupiditas,

    Cic. Inv. 1, 2, 2; id. Pis. 24, 57:

    exspectatio,

    id. Agr. 2, 25, 66:

    amor,

    Ov. F. 2, 762:

    amor sui,

    Hor. C. 1, 18, 14:

    festinatio,

    Liv. 22, 39, 22:

    furor,

    Hor. Epod. 7, 13:

    caeca et sopita socordia,

    Quint. 1, 2, 5:

    ambitio,

    Sen. Ben. 7, 26, 4.—
    3.
    Pregn., blind, i.e. at random, vague, indiscriminate, aimless:

    in hac calumniā timoris et caecae suspitionis tormento,

    Cic. Fam. 6, 7, 4:

    caeco quodam timore... quaerebant aliquem ducem,

    id. Lig. 1, 3:

    caecique in nubibus ignes Terrificant animos,

    Verg. A. 4, 209:

    caeca regens filo vestigia,

    id. ib. 6, 30:

    ne sint caecae, pater, exsecrationes tuae,

    Liv. 40, 10, 1:

    et caeco flentque paventque metu,

    Ov. F. 2, 822:

    lymphatis caeco pavore animis,

    Tac. H. 1, 82:

    cervus... Caeco timore proximam villam petit,

    Phaedr. 2, 8, 3:

    timor,

    Ov. Am. 1, 4, 42.—
    C.
    Transf.
    1.
    Of plants, without buds or eyes:

    rami,

    Plin. 16, 30, 54, § 125; cf. caeco and oculus. —
    2.
    Of the large intestine:

    intestinum,

    the cœcum, Cels. 4, 1, 28; 4, 14, 1.—
    II. A.
    Lit.: sunt igitur venti nimirum corpora caeca, winds are accordingly bodies, although invisible, Lucr. 1, 278; 1, 296; 1, 329;

    2, 713: vallum caecum,

    Caes. B. C. 1, 28; cf.: caecum vallum dicitur, in quo praeacuti pali terrae affixi herbis vel frondibus occuluntur, Paul. ex Fest. p. 44 Müll.; so,

    fossae,

    covered, Col. 2, 2, 9; Pall. Mai, 3. 1:

    in vada caeca ferre,

    Verg. A. 1, 536:

    fores,

    private, id. ib. 2, 453:

    spiramenta,

    id. G. 1, 89:

    colubri,

    Col. 10, 231:

    ignis,

    Lucr. 4, 929:

    venenum,

    id. 6, 822:

    tabes,

    Ov. M. 9, 174:

    viae,

    blind ways, Tib. 2, 1, 78:

    insidiae armaque,

    Ov. F 2, 214; cf. Sil. 5, 3:

    saxa,

    Verg. A. 3, 706; 5, 164:

    vulnus,

    a secret wound, Lucr. 4, 1116;

    but also,

    a wound upon the back, Verg. A. 10, 733; cf.

    in the same sense, ictus,

    Liv. 34, 14, 11; Sil. 9, 105 (cf.: caecum corpus, the back, I. A. supra):

    caeca manus, i.e. abscondita,

    Ov. M. 12, 492:

    caecum domūs scelus,

    Verg. A. 1, 356.—
    B.
    Trop.:

    caecas exponere causas,

    Lucr. 3, 317:

    improba navigii ratio, tum caeca jacebat,

    lay still concealed, id. 5, 1004; so,

    venti potestas,

    id. 3, 248; 3, 270: fluctus, Sisenn. ap. Non. p. 449, 10:

    caeca et clandestina natura,

    Lucr. 1, 779:

    res caecae et ab aspectūs judicio remotae,

    Cic. de Or. 2, 87, 357:

    obscurum atque caecum,

    id. Agr. 2, 14, 36:

    fata,

    Hor. C. 2, 13, 16:

    sors,

    id. S. 2, 3, 269:

    tumultus,

    secret conspiracies, Verg. G. 1, 464:

    amor,

    id. ib. 3, 210; cf.:

    stimulos in pectore caecos Condidit,

    Ov. M. 1, 726. In Plaut. once, prob. taken from the vulgar lang.: caecā die emere, upon a concealed ( pay-) day, i.e. to purchase on credit (opp. oculata dies, i.e. for ready money): Ca. Pereo inopiā argentariā. Ba. Emito die caecā hercle olivom, id vendito oculatā die, Plaut. Ps. 1, 3, 67.—
    2.
    By poet. license, transf. to the hearing:

    murmur,

    Verg. A. 12, 591 (as we, by a similar meton., say a hollow sound; cf. on the other hand, in Gr. tuphlos ta ôta); so,

    clamor,

    Val. Fl. 2, 461:

    mugitusterrae,

    Sen. Troad. 171.—
    III.
    Neutr., that obstructs the sight, or trop., the perception; dark, gloomy, thick, dense, obscure.
    A.
    Lit.:

    nox,

    Cic. Mil. 19, 50; Lucr. 1, 1108; Cat. 68, 44; Ov. M. 10, 476; 11, 521:

    caligo,

    Lucr. 3, 305; 4, 457; Cat. 64, 908; Verg. A. 3, 203; 8, 253:

    tenebrae,

    Lucr. 2, 54; 2, 746; 2, 798; 3, 87; 6, 35;

    3, 87: silentia, i.e. nox,

    Sil. 7, 350:

    latebrae,

    Lucr. 1, 409:

    iter,

    Ov. M. 10, 456:

    loca,

    Prop. 1, 19, 8:

    cavernae,

    Ov. M. 15, 299; Sil. 7, 372:

    latus,

    Verg. A. 2, 19:

    cubiculum si fenestram non habet, dicitur caecum,

    Varr. L. L. 9, § 58 Müll.; so,

    domus,

    without windows, Cic. Or. 67, 224:

    parietes,

    Verg. A. 5, 589:

    pulvis,

    id. ib. 12, 444:

    carcer,

    id. ib. 6, 734:

    sardonyches,

    not transparent, opaque, Plin. 37, 6, 23, § 86:

    smaragdi,

    id. 37, 5, 18, § 68: acervus (of chaos), chaotic, confused, Ov M. 1, 24; Col. 4, 32, 4' chaos, Sen. Med. 741, Sil. 11, 456.—
    B.
    Trop., uncertain, doubtful: obscurā spe et caecā exspectatione pendere, i.e. of an uncertain consequence or result, Cic. Agr. 2, 25, 66:

    quod temere fit caeco casu,

    id. Div. 2, 6, 15. cursus (Fortunae), Luc. 2, 567:

    eventus,

    Verg. A. 6, 157:

    caeci morbi, quorum causas ne medici quidem perspicere queunt,

    Col. 1, 5, 6; so,

    dolores,

    Plin. 29, 2, 10, § 38; 29, 3, 13, § 55:

    crimen,

    that cannot be proved, Liv. 45, 31, 11.— Subst.: caecum, i, n., uncertainty, obscurity ( poet.):

    verum in caeco esse,

    Manil. 4, 304.—
    * Comp., Hor. S. 1, 2, 91.— Sup. and adv. not in. use.
    2.
    Caecus, i, m.; agnomen of Appius Claudius Crassus, as being blind, Cic. Brut. 14, 55; cf. Liv. 9, 29, 11; Cic. Sen. 6, 16.

    Lewis & Short latin dictionary > coecus

  • 9 aperio

    ăpĕrĭo, ĕrŭi, ertum, 4, v. a. ( fut. aperibo, Plaut. Truc. 4, 2, 50; Pompon. ap. Non. p. 506, 30) [ab-pario, to get from, take away from, i.e. to uncover, like the opp. operio, from obpario, to get for, to put upon, i. e. to cover; this is the old explanation, and is received by Corssen, Ausspr. I. p. 653; II. p. 410, and by Vanicek, p. 503], to uncover, make or lay bare.
    I.
    Lit.:

    patinas,

    Plaut. Ps. 3, 2, 51: apertae surae, Turp. ap. Non. p. 236, 16:

    apertis lateribus,

    Sisenn. ib. p. 236, 26:

    capite aperto esse,

    Varr. ib. p. 236, 25;

    p. 236, 28: ut corporis partes quaedam aperiantur,

    Cic. Off. 1, 35, 129:

    caput aperuit,

    id. Phil. 2, 31; Sall. H. Fragm. ap. Non. p. 236, 20:

    capita,

    Plin. 28, 6, 17, § 60:

    aperto pectore,

    Ov. M. 2, 339; and poet. transf. to the person:

    apertae pectora matres,

    id. ib. 13, 688:

    ramum,

    Verg. A. 6, 406 al. — Trop., to make visible, to show, reveal, Liv. 22, 6:

    dispulsā nebulā diem aperuit,

    id. 26, 17 (cf. just before:

    densa nebula campos circa intexit): dies faciem victoriae,

    Tac. Agr. 38:

    lux aperuit bellum ducemque belli,

    Liv. 3, 15:

    novam aciem dies aperuit,

    Tac. H. 4, 29:

    his unda dehiscens Terram aperit,

    opens to view, Verg. A. 1, 107.—From the intermediate idea of making visible,
    II.
    Metaph.
    A.
    1.. To unclose, open: aperto ex ostio Alti Acheruntis, Poët. ap. Cic. Tusc. 1, 16, 37:

    aperite aliquis ostium,

    Ter. Ad. 4, 4, 26; so id. Heaut. 2, 3, 35:

    forem aperi,

    id. Ad. 2, 1, 13:

    fores,

    id. Eun. 2, 2, 52; Ov. M. 10, 457; Suet. Aug. 82:

    januas carceris,

    Vulg. Act. 5, 19:

    fenestram,

    ib. Gen. 8, 6:

    liquidas vias,

    to open the liquid way, Lucr. 1, 373; so Verg. A. 11, 884:

    sucum venis fundere apertis,

    to pour out moisture from its open veins, Lucr. 5, 812:

    saccum,

    Vulg. Gen. 42, 27:

    os,

    ib. ib. 22, 28:

    labia, ib. Job, 11, 5: oculos,

    ib. Act. 9, 8:

    accepi fasciculum, in quo erat epistula Piliae: abstuli, aperui, legi,

    Cic. Att. 5, 11 fin.; so id. ib. 1, 13;

    6, 3: aperire librum,

    Vulg. Apoc. 5, 5; 20, 12:

    testamentum,

    Plin. 7, 52, 53, § 177 (cf.:

    testamentum resignare,

    Hor. Ep. 1, 7, 9); Suet. Caes. 83; id. Aug. 17:

    sigillum aperire,

    to break, Vulg. Apoc. 6, 3 al.:

    ferro iter aperiundum est,

    Sall. C. 58, 7:

    locum... asylum,

    to make it an asylum, Liv. 1, 8:

    subterraneos specus,

    Tac. G. 16:

    navigantibus maria,

    Plin. 2, 47, 47, § 122:

    arbor florem aperit,

    id. 12, 11, 23, § 40 et saep.: aperire parietem, to open a wall, in order to put a door or window in it, Dig. 8, 2, 40: alicui oculos aperire, to give sight to (after the Heb.), Vulg. Joan. 9, 10; 9, 14 al.; so,

    aures aperire,

    to restore hearing to, ib. Marc. 7, 35.—
    2.
    Trop.:

    nec ita claudenda est res familiaris, ut eam benignitas aperire non possit,

    Cic. Off. 2, 15, 54: amicitiae fores. id. Fam. 13, 10:

    multus apertus cursus ad laudem,

    id. Phil. 14, 6 fin.:

    tibi virtus tua reditum ad tuos aperuit,

    id. Fam. 6, 11:

    philosophiae fontes,

    id. Tusc. 1, 3, 6; id. Mil. 31, 85 et saep.: alicujus oculos aperire, to open one's eyes, make him discern (after the Heb.), Vulg. Gen. 3, 5; 3, 7; ib. Act. 26, 18; so,

    alicujus cor aperire,

    ib. ib. 16, 14: ventus [p. 136] incendio viam aperuit, Liv. 6, 2:

    occasionem ad invadendum,

    id. 4, 53; so id. 9, 27: si hanc fenestram aperueritis (i.e. if you enter upon the way of complaint), nihil aliud agi sinetis, Suet. Tib. 28 (cf. Ter. Heaut. 3, 1, 72:

    Quantam fenestram ad nequitiem patefeceris!): quia aperuisset gentibus ostium fidei,

    Vulg. Act. 14, 27; ib. Col. 4, 3.— So of the new year, to open it, i.e. begin:

    annum,

    Verg. G. 1, 217:

    contigit ergo privatis aperire annum (since the consul entered upon his office the first of January),

    Plin. Pan. 58, 4 Gierig and Schaef.—So also of a school, to establish, set up, begin, or open it:

    Dionysius tyrannus Corinthi dicitur ludum aperuisse,

    Cic. Fam. 9, 18; so Suet. Gram. 16; id. Rhet. 4.— Poet.:

    fuste aperire caput,

    i.e. to cleave, split the head, Juv. 9, 98.—
    B.
    Aperire locum (populum, gentes, etc.), to lay open a place, people, etc., i.e. to open an entrance to, render accessible (cf. patefacio);

    most freq. in the histt., esp. in Tacitus: qui aperuerint armis orbem terrarum,

    Liv. 42, 52; 42, 4:

    Syriam,

    Tac. A. 2, 70:

    omnes terras fortibus viris natura aperuit,

    id. H. 4, 64:

    novas gentes,

    id. Agr. 22:

    gentes ac reges,

    id. G. 1:

    Britanniam tamdiu clausam aperit,

    Mel. 3, 6, 4; Luc. 1, 465 Cort.:

    Eoas,

    id. 4, 352:

    pelagus,

    Val. Fl. 1, 169.—
    C.
    Transf. to mental objects, to disclose something unknown, to unveil, reveal, make known, unfold, to prove, demonstrate; or gen. to explain, recount, etc.:

    occulta quaedam et quasi involuta aperiri,

    Cic. Fin. 1, 9, 30:

    explicanda est saepe verbis mens nostra de quāque re atque involutae rei notitia definiendo aperienda est,

    id. Or. 33, 116:

    alicui scripturas aperire,

    Vulg. Luc. 24, 32:

    tua probra aperibo omnia,

    Plaut. Truc. 4, 2, 50: ne exspectetis argumentum fabulae;

    hi partem aperient,

    Ter. Ad. prol. 23:

    non quo aperiret sententiam suam, sed etc.,

    Cic. de Or. 1, 18, 84:

    eo praesente conjurationem aperit,

    Sall. C. 40, 6:

    naturam et mores,

    id. ib. 53 fin.; so id. ib. 45, 1; 47, 1; id. J. 33, 4:

    lux fugam hostium aperuit,

    Liv. 27, 2:

    aperiri error poterat,

    id. 26, 10:

    casus aperire futuros,

    to disclose the future, Ov. M. 15, 559:

    futura aperit,

    Tac. H. 2, 4.—So also, se aperire or aperiri, to reveal one's true disposition, character:

    tum coacti necessario se aperiunt,

    show themselves in their true light, Ter. And. 4, 1, 8:

    studio aperimur in ipso,

    Ov. A. A. 3, 371:

    exspectandum, dum se ipsa res aperiret,

    Nep. Paus. 3, 7; Quint. prooem. § 3.—Sometimes constr. with acc. and inf., a rel.-clause, or de:

    cum jam directae in se prorae hostes appropinquare aperuissent,

    Liv. 44, 28:

    domino navis, quis sit, aperit,

    Nep. Them. 8, 6; so id. Eum. 13, 3: de clementiā, Auct. ad Her. 2, 31.—In a gen. sense (freq. in epistt.) in Cic. Att. 5, 1, 2: de Oppio factum est, ut volui, et maxime, quod DCCC. aperuisti, you promised, i.e. that it should be paid to him (= ostendisti te daturum, Manut.); cf.

    the more definite expression: de Oppio bene curāsti, quod ei DCCC. exposuisti,

    id. ib. 5, 4, 3.—Hence, ăpertus, a, um, P. a.; pr., opened; hence, open, free.
    A.
    Lit.
    1.
    Without covering, open, uncovered (opp. tectus):

    naves apertae,

    without deck, Cic. Verr. 2, 5, 40; Liv. 31, 22 fin.; cf. id. 32, 21, 14: centum tectae naves et quinquaginta leviores apertae, et saep.; v. navis.—Also, without covering or defence, unprotected, exposed:

    locus,

    Caes. B. C. 3, 84.— Poet., of the sky, clear, cloudless:

    caelo invectus aperto,

    Verg. A. 1, 155:

    aether,

    id. ib. 1, 587:

    aperta serena prospicere,

    id. G. 1, 393.—
    2.
    Unclosed, open, not shut (opp. clausus):

    Janua cum per se transpectum praebet apertum,

    since this affords an open view through it, Lucr. 4, 272:

    oculi,

    id. 4, 339:

    oculorum lumine aperto,

    id. 4, 1139 et saep.:

    nihil tam clausum, neque tam reconditum, quod non istius cupiditati apertissimum promptissimumque esset,

    Cic. Verr. 2, 4, 20:

    caelum patens atque apertum,

    id. Div. 1, 1 (diff. from 1.); so Ov. M. 6, 693:

    vidit caelos apertos,

    Vulg. Marc. 1, 10:

    apertus et propatulus locus,

    Cic. Verr. 2, 4, 49:

    iter,

    Liv. 31, 2:

    apertior aditus ad moenia,

    id. 9, 28:

    campi,

    id. 38, 3:

    per apertum limitem (viae),

    Tac. H. 3, 21; Ov. M. 1, 285:

    fenestrae,

    Vulg. Dan. 6, 10:

    ostia,

    ib. ib. 13, 39:

    aequor,

    Ov. M. 4, 527; so id. ib. 8, 165; 11, 555 et saep. — Poet., of a battle: nec aperti copia Martis Ulla fuit, an action in the open field, Ov. M. 13, 208.—Very freq. ăpertum, subst., that which is open, free; an open, clear space:

    in aperto,

    Lucr. 3, 604:

    per apertum fugientes,

    Hor. C, 3, 12, 10:

    impetum ex aperto facerent,

    Liv. 35, 5:

    castra in aperto posita,

    id. 1, 33; so id. 22, 4:

    volantem in aperto,

    Plin. 10, 8, 9, § 22:

    in aperta prodeunt,

    id. 8, 32, 50, § 117:

    disjecit naves in aperta Oceani,

    Tac. A. 2, 23.—
    B.
    Trop.
    1.
    a.. Opp. to that which is concealed, covered, dark, open, clear, plain, evident, manifest, unobstructed:

    nam nihil aegrius est quam res secernere apertas ab dubiis,

    nothing is, indeed, more difficult than to separate things that are evident from those that are doubtful, Lucr. 4, 467; so id. 4, 596; 1, 915; 5, 1062:

    cum illum ex occultis insidiis in apertum latrocinium conjecimus,

    Cic. Cat. 2, 1:

    simultates partim obscurae, partim apertae,

    id. Manil. 24:

    quid enim potest esse tam apertum tamque perspicuum?

    id. N. D. 2, 2, 4:

    quid rem apertam suspectam facimus?

    Liv. 41, 24:

    non furtim, sed vi aperta,

    id. 25, 24:

    apertus animi motus,

    Quint. 10, 3, 21:

    invidia in occulto, adulatio in aperto,

    Tac. H. 4, 4 et saep.—So, in rhet., of clear, intelligible discourse:

    multo apertius ad intellegendum est, si, etc.... apertam enim narrationem tam esse oportet quam, etc.,

    Cic. de Or. 2, 80, 328; cf. id. Inv. 1, 20.—Hence,
    b.
    Esp. as subst.: in aperto esse,
    (α).
    To be clear, evident, well known, notorious, en tôi phanerôi einai:

    ad cognoscendum omnia illustria magis magisque in aperto,

    Sall. J. 5, 3.—
    (β).
    To be easily practicable, easy, facile (the figure taken from an open field or space):

    agere memoratu digna pronum magisque in aperto erat,

    there was a greater inclination and a more open way to, Tac. Agr. 1:

    hostes aggredi in aperto foret,

    id. H. 3, 56:

    vota virtusque in aperto omniaque prona victoribus,

    id. Agr. 33.—
    2.
    Of character, without dissimulation, open, frank, candid:

    animus apertus et simplex,

    Cic. Fam. 1, 9; id. Off. 3, 13, 57:

    pectus,

    id. Lael. 26, 97. —Hence, ironically: ut semper fuit apertissimus, as he has always been very open, frank (for impudent, shameless), Cic. Mur. 35.—Hence, ăpertē, adv., openly, clearly, plainly.
    I.
    In gen.:

    tam aperte irridens,

    Ter. Phorm. 5, 8, 62:

    ab illo aperte tecte quicquid est datum, libenter accepi,

    Cic. Att. 1, 14, 4; id. Or. 12, 38; id. Am. 18, 67:

    cum Fidenae aperte descissent,

    Liv. 1, 27:

    aperte quod venale habet ostendit,

    Hor. S. 1, 2, 83:

    aperte revelari,

    Vulg. 1 Reg. 2, 27:

    non jam secretis colloquiis, sed aperte fremere,

    Tac. A. 11, 28:

    aperte adulari,

    Cic. Am. 26, 99:

    aperte mentiri,

    id. Ac. 2, 6, 18:

    aperte pugnare, id. ap. Aquil. Rom. 10: aperte immundus est,

    Vulg. Lev. 13, 26.— Comp.:

    cum ipsum dolorem hic tulit paulo apertius,

    Cic. Planc. 34; id. Att. 16, 3, 5; Curt. 6, 1, 11:

    ab his proconsuli venenum inter epulas datum est apertius quam ut fallerent,

    Tac. A. 13, 1.— Sup.:

    hinc empta apertissime praetura,

    Cic. Verr. 1, 100:

    equite Romano per te apertissime interfecto,

    id. Har. Resp. 30:

    largiri,

    id. ib. 56:

    praedari,

    id. Verr. 1, 130.—
    II.
    Esp. of what is set forth in words or writing, plainly, clearly, freely, without reserve:

    nempe ergo aperte vis quae restant me loqui?

    Ter. And. 1, 2, 24; id. Phorm. 4, 3, 49:

    aperte indicat (lex) posse rationem habere non praesentis,

    Cic. ad Brut. 1, 5, 3:

    Non tu istuc mihi dictura aperte es, quicquid est?

    Ter. Eun. 5, 1, 3:

    narrare,

    id. Heaut. 4, 3, 24:

    scribere,

    Cic. Fam. 5, 7, 3; Quint. 1, 5, 43.— Comp.:

    Planius atque apertius dicam,

    Cic. Rosc. Com. 14, 43:

    distinguere,

    Quint. 3, 6, 45.— Sup.:

    istius injurias quam apertissime vobis planissimeque explicare,

    Cic. Verr. 2, 64, 156:

    aliquid apertissime ostendere,

    Quint. 5, 12, 11.

    Lewis & Short latin dictionary > aperio

  • 10 aperte

    ăpĕrĭo, ĕrŭi, ertum, 4, v. a. ( fut. aperibo, Plaut. Truc. 4, 2, 50; Pompon. ap. Non. p. 506, 30) [ab-pario, to get from, take away from, i.e. to uncover, like the opp. operio, from obpario, to get for, to put upon, i. e. to cover; this is the old explanation, and is received by Corssen, Ausspr. I. p. 653; II. p. 410, and by Vanicek, p. 503], to uncover, make or lay bare.
    I.
    Lit.:

    patinas,

    Plaut. Ps. 3, 2, 51: apertae surae, Turp. ap. Non. p. 236, 16:

    apertis lateribus,

    Sisenn. ib. p. 236, 26:

    capite aperto esse,

    Varr. ib. p. 236, 25;

    p. 236, 28: ut corporis partes quaedam aperiantur,

    Cic. Off. 1, 35, 129:

    caput aperuit,

    id. Phil. 2, 31; Sall. H. Fragm. ap. Non. p. 236, 20:

    capita,

    Plin. 28, 6, 17, § 60:

    aperto pectore,

    Ov. M. 2, 339; and poet. transf. to the person:

    apertae pectora matres,

    id. ib. 13, 688:

    ramum,

    Verg. A. 6, 406 al. — Trop., to make visible, to show, reveal, Liv. 22, 6:

    dispulsā nebulā diem aperuit,

    id. 26, 17 (cf. just before:

    densa nebula campos circa intexit): dies faciem victoriae,

    Tac. Agr. 38:

    lux aperuit bellum ducemque belli,

    Liv. 3, 15:

    novam aciem dies aperuit,

    Tac. H. 4, 29:

    his unda dehiscens Terram aperit,

    opens to view, Verg. A. 1, 107.—From the intermediate idea of making visible,
    II.
    Metaph.
    A.
    1.. To unclose, open: aperto ex ostio Alti Acheruntis, Poët. ap. Cic. Tusc. 1, 16, 37:

    aperite aliquis ostium,

    Ter. Ad. 4, 4, 26; so id. Heaut. 2, 3, 35:

    forem aperi,

    id. Ad. 2, 1, 13:

    fores,

    id. Eun. 2, 2, 52; Ov. M. 10, 457; Suet. Aug. 82:

    januas carceris,

    Vulg. Act. 5, 19:

    fenestram,

    ib. Gen. 8, 6:

    liquidas vias,

    to open the liquid way, Lucr. 1, 373; so Verg. A. 11, 884:

    sucum venis fundere apertis,

    to pour out moisture from its open veins, Lucr. 5, 812:

    saccum,

    Vulg. Gen. 42, 27:

    os,

    ib. ib. 22, 28:

    labia, ib. Job, 11, 5: oculos,

    ib. Act. 9, 8:

    accepi fasciculum, in quo erat epistula Piliae: abstuli, aperui, legi,

    Cic. Att. 5, 11 fin.; so id. ib. 1, 13;

    6, 3: aperire librum,

    Vulg. Apoc. 5, 5; 20, 12:

    testamentum,

    Plin. 7, 52, 53, § 177 (cf.:

    testamentum resignare,

    Hor. Ep. 1, 7, 9); Suet. Caes. 83; id. Aug. 17:

    sigillum aperire,

    to break, Vulg. Apoc. 6, 3 al.:

    ferro iter aperiundum est,

    Sall. C. 58, 7:

    locum... asylum,

    to make it an asylum, Liv. 1, 8:

    subterraneos specus,

    Tac. G. 16:

    navigantibus maria,

    Plin. 2, 47, 47, § 122:

    arbor florem aperit,

    id. 12, 11, 23, § 40 et saep.: aperire parietem, to open a wall, in order to put a door or window in it, Dig. 8, 2, 40: alicui oculos aperire, to give sight to (after the Heb.), Vulg. Joan. 9, 10; 9, 14 al.; so,

    aures aperire,

    to restore hearing to, ib. Marc. 7, 35.—
    2.
    Trop.:

    nec ita claudenda est res familiaris, ut eam benignitas aperire non possit,

    Cic. Off. 2, 15, 54: amicitiae fores. id. Fam. 13, 10:

    multus apertus cursus ad laudem,

    id. Phil. 14, 6 fin.:

    tibi virtus tua reditum ad tuos aperuit,

    id. Fam. 6, 11:

    philosophiae fontes,

    id. Tusc. 1, 3, 6; id. Mil. 31, 85 et saep.: alicujus oculos aperire, to open one's eyes, make him discern (after the Heb.), Vulg. Gen. 3, 5; 3, 7; ib. Act. 26, 18; so,

    alicujus cor aperire,

    ib. ib. 16, 14: ventus [p. 136] incendio viam aperuit, Liv. 6, 2:

    occasionem ad invadendum,

    id. 4, 53; so id. 9, 27: si hanc fenestram aperueritis (i.e. if you enter upon the way of complaint), nihil aliud agi sinetis, Suet. Tib. 28 (cf. Ter. Heaut. 3, 1, 72:

    Quantam fenestram ad nequitiem patefeceris!): quia aperuisset gentibus ostium fidei,

    Vulg. Act. 14, 27; ib. Col. 4, 3.— So of the new year, to open it, i.e. begin:

    annum,

    Verg. G. 1, 217:

    contigit ergo privatis aperire annum (since the consul entered upon his office the first of January),

    Plin. Pan. 58, 4 Gierig and Schaef.—So also of a school, to establish, set up, begin, or open it:

    Dionysius tyrannus Corinthi dicitur ludum aperuisse,

    Cic. Fam. 9, 18; so Suet. Gram. 16; id. Rhet. 4.— Poet.:

    fuste aperire caput,

    i.e. to cleave, split the head, Juv. 9, 98.—
    B.
    Aperire locum (populum, gentes, etc.), to lay open a place, people, etc., i.e. to open an entrance to, render accessible (cf. patefacio);

    most freq. in the histt., esp. in Tacitus: qui aperuerint armis orbem terrarum,

    Liv. 42, 52; 42, 4:

    Syriam,

    Tac. A. 2, 70:

    omnes terras fortibus viris natura aperuit,

    id. H. 4, 64:

    novas gentes,

    id. Agr. 22:

    gentes ac reges,

    id. G. 1:

    Britanniam tamdiu clausam aperit,

    Mel. 3, 6, 4; Luc. 1, 465 Cort.:

    Eoas,

    id. 4, 352:

    pelagus,

    Val. Fl. 1, 169.—
    C.
    Transf. to mental objects, to disclose something unknown, to unveil, reveal, make known, unfold, to prove, demonstrate; or gen. to explain, recount, etc.:

    occulta quaedam et quasi involuta aperiri,

    Cic. Fin. 1, 9, 30:

    explicanda est saepe verbis mens nostra de quāque re atque involutae rei notitia definiendo aperienda est,

    id. Or. 33, 116:

    alicui scripturas aperire,

    Vulg. Luc. 24, 32:

    tua probra aperibo omnia,

    Plaut. Truc. 4, 2, 50: ne exspectetis argumentum fabulae;

    hi partem aperient,

    Ter. Ad. prol. 23:

    non quo aperiret sententiam suam, sed etc.,

    Cic. de Or. 1, 18, 84:

    eo praesente conjurationem aperit,

    Sall. C. 40, 6:

    naturam et mores,

    id. ib. 53 fin.; so id. ib. 45, 1; 47, 1; id. J. 33, 4:

    lux fugam hostium aperuit,

    Liv. 27, 2:

    aperiri error poterat,

    id. 26, 10:

    casus aperire futuros,

    to disclose the future, Ov. M. 15, 559:

    futura aperit,

    Tac. H. 2, 4.—So also, se aperire or aperiri, to reveal one's true disposition, character:

    tum coacti necessario se aperiunt,

    show themselves in their true light, Ter. And. 4, 1, 8:

    studio aperimur in ipso,

    Ov. A. A. 3, 371:

    exspectandum, dum se ipsa res aperiret,

    Nep. Paus. 3, 7; Quint. prooem. § 3.—Sometimes constr. with acc. and inf., a rel.-clause, or de:

    cum jam directae in se prorae hostes appropinquare aperuissent,

    Liv. 44, 28:

    domino navis, quis sit, aperit,

    Nep. Them. 8, 6; so id. Eum. 13, 3: de clementiā, Auct. ad Her. 2, 31.—In a gen. sense (freq. in epistt.) in Cic. Att. 5, 1, 2: de Oppio factum est, ut volui, et maxime, quod DCCC. aperuisti, you promised, i.e. that it should be paid to him (= ostendisti te daturum, Manut.); cf.

    the more definite expression: de Oppio bene curāsti, quod ei DCCC. exposuisti,

    id. ib. 5, 4, 3.—Hence, ăpertus, a, um, P. a.; pr., opened; hence, open, free.
    A.
    Lit.
    1.
    Without covering, open, uncovered (opp. tectus):

    naves apertae,

    without deck, Cic. Verr. 2, 5, 40; Liv. 31, 22 fin.; cf. id. 32, 21, 14: centum tectae naves et quinquaginta leviores apertae, et saep.; v. navis.—Also, without covering or defence, unprotected, exposed:

    locus,

    Caes. B. C. 3, 84.— Poet., of the sky, clear, cloudless:

    caelo invectus aperto,

    Verg. A. 1, 155:

    aether,

    id. ib. 1, 587:

    aperta serena prospicere,

    id. G. 1, 393.—
    2.
    Unclosed, open, not shut (opp. clausus):

    Janua cum per se transpectum praebet apertum,

    since this affords an open view through it, Lucr. 4, 272:

    oculi,

    id. 4, 339:

    oculorum lumine aperto,

    id. 4, 1139 et saep.:

    nihil tam clausum, neque tam reconditum, quod non istius cupiditati apertissimum promptissimumque esset,

    Cic. Verr. 2, 4, 20:

    caelum patens atque apertum,

    id. Div. 1, 1 (diff. from 1.); so Ov. M. 6, 693:

    vidit caelos apertos,

    Vulg. Marc. 1, 10:

    apertus et propatulus locus,

    Cic. Verr. 2, 4, 49:

    iter,

    Liv. 31, 2:

    apertior aditus ad moenia,

    id. 9, 28:

    campi,

    id. 38, 3:

    per apertum limitem (viae),

    Tac. H. 3, 21; Ov. M. 1, 285:

    fenestrae,

    Vulg. Dan. 6, 10:

    ostia,

    ib. ib. 13, 39:

    aequor,

    Ov. M. 4, 527; so id. ib. 8, 165; 11, 555 et saep. — Poet., of a battle: nec aperti copia Martis Ulla fuit, an action in the open field, Ov. M. 13, 208.—Very freq. ăpertum, subst., that which is open, free; an open, clear space:

    in aperto,

    Lucr. 3, 604:

    per apertum fugientes,

    Hor. C, 3, 12, 10:

    impetum ex aperto facerent,

    Liv. 35, 5:

    castra in aperto posita,

    id. 1, 33; so id. 22, 4:

    volantem in aperto,

    Plin. 10, 8, 9, § 22:

    in aperta prodeunt,

    id. 8, 32, 50, § 117:

    disjecit naves in aperta Oceani,

    Tac. A. 2, 23.—
    B.
    Trop.
    1.
    a.. Opp. to that which is concealed, covered, dark, open, clear, plain, evident, manifest, unobstructed:

    nam nihil aegrius est quam res secernere apertas ab dubiis,

    nothing is, indeed, more difficult than to separate things that are evident from those that are doubtful, Lucr. 4, 467; so id. 4, 596; 1, 915; 5, 1062:

    cum illum ex occultis insidiis in apertum latrocinium conjecimus,

    Cic. Cat. 2, 1:

    simultates partim obscurae, partim apertae,

    id. Manil. 24:

    quid enim potest esse tam apertum tamque perspicuum?

    id. N. D. 2, 2, 4:

    quid rem apertam suspectam facimus?

    Liv. 41, 24:

    non furtim, sed vi aperta,

    id. 25, 24:

    apertus animi motus,

    Quint. 10, 3, 21:

    invidia in occulto, adulatio in aperto,

    Tac. H. 4, 4 et saep.—So, in rhet., of clear, intelligible discourse:

    multo apertius ad intellegendum est, si, etc.... apertam enim narrationem tam esse oportet quam, etc.,

    Cic. de Or. 2, 80, 328; cf. id. Inv. 1, 20.—Hence,
    b.
    Esp. as subst.: in aperto esse,
    (α).
    To be clear, evident, well known, notorious, en tôi phanerôi einai:

    ad cognoscendum omnia illustria magis magisque in aperto,

    Sall. J. 5, 3.—
    (β).
    To be easily practicable, easy, facile (the figure taken from an open field or space):

    agere memoratu digna pronum magisque in aperto erat,

    there was a greater inclination and a more open way to, Tac. Agr. 1:

    hostes aggredi in aperto foret,

    id. H. 3, 56:

    vota virtusque in aperto omniaque prona victoribus,

    id. Agr. 33.—
    2.
    Of character, without dissimulation, open, frank, candid:

    animus apertus et simplex,

    Cic. Fam. 1, 9; id. Off. 3, 13, 57:

    pectus,

    id. Lael. 26, 97. —Hence, ironically: ut semper fuit apertissimus, as he has always been very open, frank (for impudent, shameless), Cic. Mur. 35.—Hence, ăpertē, adv., openly, clearly, plainly.
    I.
    In gen.:

    tam aperte irridens,

    Ter. Phorm. 5, 8, 62:

    ab illo aperte tecte quicquid est datum, libenter accepi,

    Cic. Att. 1, 14, 4; id. Or. 12, 38; id. Am. 18, 67:

    cum Fidenae aperte descissent,

    Liv. 1, 27:

    aperte quod venale habet ostendit,

    Hor. S. 1, 2, 83:

    aperte revelari,

    Vulg. 1 Reg. 2, 27:

    non jam secretis colloquiis, sed aperte fremere,

    Tac. A. 11, 28:

    aperte adulari,

    Cic. Am. 26, 99:

    aperte mentiri,

    id. Ac. 2, 6, 18:

    aperte pugnare, id. ap. Aquil. Rom. 10: aperte immundus est,

    Vulg. Lev. 13, 26.— Comp.:

    cum ipsum dolorem hic tulit paulo apertius,

    Cic. Planc. 34; id. Att. 16, 3, 5; Curt. 6, 1, 11:

    ab his proconsuli venenum inter epulas datum est apertius quam ut fallerent,

    Tac. A. 13, 1.— Sup.:

    hinc empta apertissime praetura,

    Cic. Verr. 1, 100:

    equite Romano per te apertissime interfecto,

    id. Har. Resp. 30:

    largiri,

    id. ib. 56:

    praedari,

    id. Verr. 1, 130.—
    II.
    Esp. of what is set forth in words or writing, plainly, clearly, freely, without reserve:

    nempe ergo aperte vis quae restant me loqui?

    Ter. And. 1, 2, 24; id. Phorm. 4, 3, 49:

    aperte indicat (lex) posse rationem habere non praesentis,

    Cic. ad Brut. 1, 5, 3:

    Non tu istuc mihi dictura aperte es, quicquid est?

    Ter. Eun. 5, 1, 3:

    narrare,

    id. Heaut. 4, 3, 24:

    scribere,

    Cic. Fam. 5, 7, 3; Quint. 1, 5, 43.— Comp.:

    Planius atque apertius dicam,

    Cic. Rosc. Com. 14, 43:

    distinguere,

    Quint. 3, 6, 45.— Sup.:

    istius injurias quam apertissime vobis planissimeque explicare,

    Cic. Verr. 2, 64, 156:

    aliquid apertissime ostendere,

    Quint. 5, 12, 11.

    Lewis & Short latin dictionary > aperte

См. также в других словарях:

  • Students for Concealed Carry on Campus — Logo of Students for Concealed Carry on Campus. Formation 2007 Type Non Profit …   Wikipedia

  • The Gods Themselves — infobox Book | name = The Gods Themselves title orig = translator = image caption = Cover of first edition (hardcover) author = Isaac Asimov illustrator = cover artist = country = United States language = English series = genre = Science fiction… …   Wikipedia

  • List of games with concealed rules — These are games where the rules are intentionally concealed from new players, either because their discovery is part of the game itself, or because the game is a hoax and the rules do not exist. In fiction, the counterpart of the first category… …   Wikipedia

  • James Douglas, Lord of Douglas — See also: James Douglas (disambiguation) Sir James Douglas Tomb of Sir James, St Bride s Kirk, Douglas. Born c.1286 Douglas, Lanarkshire …   Wikipedia

  • Philippine mythology — and folklore include a collection of tales and superstitions about magical creatures and entities. Some Filipinos, even though heavily westernized and Christianized, still believe in such entities. The prevalence of belief in the figures of… …   Wikipedia

  • Moscow theater hostage crisis — Coordinates: 55°43′33″N 37°40′24″E / 55.72583°N 37.67333°E / 55.72583; 37.67333 …   Wikipedia

  • Ansett Airlines Flight 232 — Infobox Airliner accident name=Ansett Airlines Flight 232 Date=15 November 1972 Type=Attempted Hijacking Site=Alice Springs, Northern Territory, Australia Fatalities=1 Injuries=1 Aircraft Type=Fokker Friendship Operator=Ansett Australia Tail… …   Wikipedia

  • Transformers: Dark of the Moon — This article is about the film. For the related toy line, see Transformers: Dark of the Moon (toy line). For the video game, see Transformers: Dark of the Moon (video game). Transformers: Dark of the Moon …   Wikipedia

  • Battle of Oriskany — The Battle of Oriskany was one of the bloodiest battles in the American Revolutionary War and a significant engagement of the Saratoga campaign. It also has the distinction of being one of the few battles of the war where almost all of the… …   Wikipedia

  • Battle of Kambula — Infobox Military Conflict conflict=Battle of Kambula partof=the Anglo Zulu War caption= date=March 29, 1879 place=Kambula, South Africa result=Decisive British Victory combatant1= combatant2=Zulu Kingdom commander1=Evelyn Wood… …   Wikipedia

  • Battle of Muar — Infobox Military Conflict conflict= Battle of Muar caption=Sergeant Charles Parsons anti tank gunners firing on Japanese Ha Go tanks at Point blank range on the Muar Parit Sulong road. One of them is already destroyed and five more would suffer… …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»